Αποποίηση Ευθύνης
Το άρθρο αυτό δεν πρέπει να θεωρείται συμβουλή ή οδηγία.
Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης ενός κόμπου, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται η συνολική γνώση των ασφαλιστικών προβλέψεων και των απαιτούμενων χειρισμών και τεχνικών που παρέχεται από τους πιστοποιημένους φορείς, για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, ανάρτησης, αναρρίχησης, καταρρίχησης. Ο συγγραφέας του άρθρου αποποιείται κάθε ευθύνη στην κατανόηση, πληρότητα και ακρίβεια του περιεχομένου, όπως επίσης κάθε ευθύνη για τραυματισμούς ή ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται αναγνώστες ή θεατές του περιεχομένου, ή εφαρμογών εξ αυτού.
Το άρθρο αυτό δεν πρέπει να θεωρείται συμβουλή ή οδηγία.
Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης ενός κόμπου, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται η συνολική γνώση των ασφαλιστικών προβλέψεων και των απαιτούμενων χειρισμών και τεχνικών που παρέχεται από τους πιστοποιημένους φορείς, για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, ανάρτησης, αναρρίχησης, καταρρίχησης. Ο συγγραφέας του άρθρου αποποιείται κάθε ευθύνη στην κατανόηση, πληρότητα και ακρίβεια του περιεχομένου, όπως επίσης κάθε ευθύνη για τραυματισμούς ή ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται αναγνώστες ή θεατές του περιεχομένου, ή εφαρμογών εξ αυτού.
18 Ιουν 2015
Savvas Hiker 
Συνοπτικά
Το Eλβετικό Kάθισμα (Swiss Seat, ή Rappel Seat) φτιάχνεται γρήγορα με ένα κομμάτι σχοινί και είναι ένα πρόχειρο αλλά πολύ αξιόπιστο μποντριέ (εξάρτηση) για ορειβατική χρήση μικρών έως μέτριων απαιτήσεων.
Το τυπικό ελβετικό γίνεται με 3,5μ "σταθερό" ορειβατικό σχοινί ή ορειβατικό κορδονέτο, διαμέτρου 8χιλ έως 10χιλ ανάλογα την περίπτωση εφαρμογής.
Το χρησιμοποιούσαν στις απαρχές της ορειβασίας και της αναρρίχησης. Χρησιμοποιείται ακόμη ευρέως σε διάφορες προσωρινές λύσεις, πχ σε ελαφρές ασφαλίσεις διασχίσεων, ή σύντομες αναρριχήσεις, ή μέτριες καταρριχήσεις, ή μαζικά στο στρατό, κλπ.
Αναλυτικά
Προσοχή. Το άρθρο αυτό είναι μια παράθεση υπενθύμισης ορισμένων στοιχείων προσοχής, και δεν παρέχει την απαραίτητη πλήρη γνώση στο θέμα. Το άρθρο αυτό απευθύνεται σε χρήστες που έχουν ήδη συνολική γνώση των ασφαλιστικών προβλέψεων και των απαιτούμενων χειρισμών και τεχνικών για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, ανάρτησης, αναρρίχησης, καταρρίχησης.
Το ελβετικό κάθισμα δεν είναι κατάλληλο για αθλητική αναρρίχηση, ή αναρρίχηση υψηλών απαιτήσεων.
Το ελβετικό κάθισμα δεν είναι κατάλληλο για ανάρτηση μη ενεργών ή παθητικών ατόμων, όπως αναίσθητων, τραυματιών, νεκρών, κλπ. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούνται συστήματα συνολικής εξάρτησης. Πολύ παλαιότερα ο κόμβος Τόμσον (Thompson knot) που είναι και εναλλακτική περίπτωση του ελβετικού, ή σήμερα ειδικό αναρτώμενο φορείο και άλλες διατάξεις πεδίου.
Το "υπέρ" του Ελβετικού Καθίσματος είναι το φερόμενο βάρος - όχι περισσότερο από 160γρ στη "βαριά" έκδοση εννοώντας το σχοινί της κατασκευής - και ο μικρός όγκος, που επιτρέπουν να φέρεται στο σακίδιο για απρόβλεπτες καταστάσεις. Ενώ το κανονικό μποντριέ ζυγίζει συνήθως 500γρ και άνω, με τις ειδικές και ακριβές εκδόσεις να κατεβαίνουν όχι κάτω από τα 300γρ.
Το βασικό "κατά" είναι οτι σε περιπτώσεις που ο χρήστης ανατραπεί, ενδεχομένως, ανάλογα τον χρήστη, και την ποιότητα σφιξίματος του ελβετικού, να βγεί από το ελβετικό με ολέθριο αποτέλεσμα.
Ένα άλλο "κατά", που αρκετοί θεωρούν αυτό ως κύριο, είναι οτι σε πτώσεις παράγοντα άνω του μέτριου - μήκος πτώσης επί στατικό βάρος δια μήκος δυναμικού σχοινιού που δέχεται την πτώση - το ελβετικό στην επαφή με το σώμα δεν παρέχει ικανοποιητικά πλατιές επιφάνειες για ομαλή υποδοχή της φόρτισης.
Αν ο χρήστης, στην κατασκευή του ελβετικού, διαπιστώσει ότι απαιτείται μήκος σχοινιού μεγαλύτερο από 3,5μ πρέπει να ελέγξει ότι το σφίγγει σωστά, και ότι δεν φοράει πολλά ρούχα ανάμεσα στο ελβετικό και το σώμα του.
Προσοχή. Η κατασκευή του ελβετικού καθίσματος δεν πρέπει να είναι χαλαρή σε κανένα της σημείο.
Προσοχή. Στην περίπτωση χοντρής ενδυμασίας ή ενδυμασίας πολλών στρωμάτων, που βρίσκεται ανάμεσα στο ελβετικό και στο σώμα του χρήστη, τότε σε μια μεγάλη φόρτιση του ελβετικού ή σε μια ανατροπή του σώματος στη διάρκεια της χρήσης η ενδυμασία ίσως λειτουργήσει σαν μέσο ολίσθησης του σώματος έξω από το ελβετικό.
Προσοχή. Πριν τη χρήση ελβετικού καθίσματος, ή οποιουδήποτε ανάλογου εξοπλισμού, ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει την κρίσιμη διαφορά μεταξύ σταθερών και δυναμικών σχοινιών.
Προσοχή. Πριν τη χρήση ελβετικού καθίσματος, ή οποιουδήποτε ανάλογου εξοπλισμού, ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ των πιστοποιημένων σχοινιών ορειβασίας και των άλλων σχοινιών του εμπορίου.
Προσοχή. Πριν τη χρήση ορειβατικού σχοινιού σε, ή πάνω σε, ελβετικό κάθισμα ή οποιοδήποτε ανάλογο εξοπλισμό, ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει τον ειδικότερο τύπο χρήσης του σχοινιού, το πως επηρεάζεται η χρήση του σχοινιού από τις ιδιότητες των συγκεκριμένων υλικών κατασκευής του, και τις προδιαγραφές του για χρήση σε φορτίο.
Στην ορειβασία χρησιμοποιούμε ακόμη το ελβετικό σε ήπιες αναρριχητικές διαδρομές, ή καταρριχήσεις, όπου δεν έχει προβλεφθεί κανονικός εξοπλισμός ή το βάρος του ήταν υπερβολικό για μεταφορά (minimal hiking) σε σχέση με τη φύση και τον σκοπό της διαδρομής.
Είναι χρήσιμο σε:
- Ασφάλιση σε μικρά περάσματα.
- Οδηγούς ομάδων, όταν μέλος της ομάδας απρόβλεπτα για τη φύση της διαδρομής εκδηλώνει φόβο.
- Πρόχειρες ασφαλίσεις και σταθεροποιήσεις.
- Καταρριχήσεις με σχοινί.
- Απρόβλεπτες καταστάσεις ανάγκης και επιβίωσης.
Στο youtube κυκλοφορούν διάφορα βίντεο δεσίματος ενός ελβετικού, αλλά στα περισσότερα λείπει και από κάτι. Αναρτώ εδώ ένα βίντεο που βρήκα ως το πιο πλήρες.
Αν δεν παίζει το βίντεο, πατήστε εδώ.
Σημεία προσοχής στο βίντεο:
► 0:13 Το μέσον του σχοινιού τοποθετείται πάνω από τον αριστερό γοφό για αυτούς που χειρίζονται το ραπέλ ή την ασφάλιση του πρώτου σαν δεξιόχειρες, ή πάνω από τον δεξιό γοφό για τους αριστερόχειρες - αν θα κάνουν τους χειρισμούς ως αριστερόχειρες. Η τοποθέτηση αυτή στο πλάι γίνεται για να έχουμε ελεύθερη από κόμπους (όταν ολοκληρώσουμε το ελβετικό) την εμπρός περιοχή, είτε για να κλιπαριστεί καραμπίνερ είτε για να περάσουμε μια σταθερή θηλειά. - Προσοχή στο είδος της χρήσης μιας τέτοιας θηλειάς, γενικά αποφεύγουμε το κατευθείαν "σχοινί πάνω σε σχοινί", εννοώντας περιπτώσεις όπου το ένα σχοινί θα λειτουργεί συρόμενο πάνω στο άλλο, όπως ένα πριόνι, με ή χωρίς φορτίο.
► 0:37 Το πρώτο γύρισμα, δέσιμο, και σφίξιμο του σχοινιού γίνεται αμέσως πάνω από τα κόκκαλα της λεκάνης - Προσοχή, χαμηλότερα από τα οστά των πλευρών - ώστε να συγκρατεί τον χρήστη, κατά το δυνατόν, αν κατά λάθος ανατραπεί.
► 0:43 Οι δύο άκρες του σχοινιού περνιώνται πίσω πάντα παράλληλες, δεν διασταυρώνονται.
► 0:50 Οι τοπικές περιελίξεις του σχοινιού πίσω, μέ άξονα το σχοινί της μέσης, έχουν φορά περιέλιξης από πάνω προς τα κάτω, και προς το κέντρο δλδ προς τη σπονδυλική στήλη.
► 1:02 Το τελικό δέσιμο των άκρων μεταξύ τους γίνεται στο ίδιο πλευρό που τοποθετήσαμε το μέσο του σχοινιού, με σταυρόκομπο του οποίου τις ελεύθερες άκρες ασφαλίζουμε με απλό κόμπο.
Προσοχή. Σφίγγουμε το σχοινί πάνω μας, πριν από κάθε γύρισμα στη διάρκεια της κατασκευής. Κοινώς "παίρνουμε τα μπόσικα" όσο μπορούμε σφιχτά, όσο αυτό δεν μας δημιουργεί κάποιο πρόβλημα.
► 2:08 Ένας άλλος επίσης, πάντα, κάνει και αυτός την τελική επιθεώρηση των σχοινιών και των μηχανισμών που στήσαμε στο πεδίο ή επάνω μας.
Η αρχική εξάσκηση χρειάζεται για να ελέγξει ο χρήστης κατά πόσο ο ίδιος δένει το ελβετικό σωστά και σφιχτά όσο πρέπει. Γενικά, η αρχική εξάσκηση χρειάζεται επίσης για να αποκτήσει κάποιος την πρώτη επαφή και εμπιστοσύνη στη χρήση ενός κομματιού εξοπλισμού.
Εδώ η μέθοδος είναι απλή. Κατασκευή κούνιας.
Προσοχή. Το περιγραφόμενο στήσιμο και η χρήση του θα γίνει αποκλειστικά με δική σας ευθύνη. Η περιγραφή του στησίματος και η χρήση του αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περίπτωση εξάσκησης και ουδεμία σχέση έχει με τον τρόπο ανάρτησης ή αγκύρωσης σε κανονική χρήση του ελβετικού καθίσματος.
Στήσιμο. Περνάμε ένα κατάλληλο ορειβατικό σχοινί σταθερού τύπου πάνω από ένα οριζόντιο κλαδί, ή από το οριζόντιο δοκάρι μιας κούνιας όπως αυτές στις παιδικές χαρές, που να μπορεί να αντέξει με ασφάλεια το βάρος μας αν θα κάναμε κούνια κανονικά, δηλαδή να μπορεί να αντέξει φορτίο πολλαπλάσιο του βάρους μας. Το ύψος από το έδαφος, του κλαδιού ή του δοκαριού, δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το ύψος μας.
Προσοχή. Προσέχουμε η επιφάνεια και οι ακμές του κλαδιού ή του δοκαριού να μην τραυματίζουν το σχοινί.
Προσοχή. Έχουμε μαζί μας και κάποιον άλλο για βοηθό.
- 1η φάση
[] Δένουμε τις δύο άκρες του σχοινιού που κρέμεται, μία στο δεξί πλευρό του ελβετικού και μία στο αριστερό, όπως ακριβώς είναι τα καθίσματα στις κούνιες.
[] Βάζουμε τον βοηθό να επιθεωρήσει και αυτός ότι κάναμε.
[] Μαζεύουμε τα πόδια και καθόμαστε σε ύψος το πολύ 70-80εκ από το έδαφος, για 1-2λ.
[] Κατεβαίνουμε.
- 2η φάση
[] Λύνουμε, από το ελβετικό, το σχοινί στο οποίο κρεμόμασταν.
[] Ελέγχουμε και διορθώνουμε το σφίξιμο του ελβετικού και την εφαρμογή του στο σώμα μας.
[] Δένουμε τη μία άκρη του σχοινιού στο καραμπίνερ, ή την περνάμε κατευθείαν στο ελβετικό στο σημείο που μπαίνει το καραμπίνερ, με θηλειά περαστό οχτάρι. Δένουμε στο κλαδί, ή στο δοκάρι της κούνιας, την άλλη άκρη του σχοινιού. Πάλι με σκοπό να καθίσουμε σε ύψος το πολύ 70-80εκ από το έδαφος.
[] Βάζουμε τον βοηθό να επιθεωρήσει ότι κάναμε.
[] Μαζεύουμε τα πόδια και καθόμαστε σε ύψος το πολύ 70-80εκ από το έδαφος, για μισό λεπτό.
- 3η φάση
[] Συνεχόμενα χωρίς να κατέβουμε ενημερώνουμε τον βοηθό, και αφού επιβεβαιώσει, γυρίζουμε ανάποδα. Το κεφάλι κάτω τα πόδια πάνω, όσο μας επιτρέπει η εγγύτητα με το έδαφος. Κρεμόμαστε έτσι για μισό λεπτό.
[] Επανερχόμαστε στην όρθια στάση και κατεβαίνουμε.
___
Οι κόμποι του ορειβάτη
Είναι χρήσιμο σε:
- Ασφάλιση σε μικρά περάσματα.
- Οδηγούς ομάδων, όταν μέλος της ομάδας απρόβλεπτα για τη φύση της διαδρομής εκδηλώνει φόβο.
- Πρόχειρες ασφαλίσεις και σταθεροποιήσεις.
- Καταρριχήσεις με σχοινί.
- Απρόβλεπτες καταστάσεις ανάγκης και επιβίωσης.
Πως δένεται
Στο youtube κυκλοφορούν διάφορα βίντεο δεσίματος ενός ελβετικού, αλλά στα περισσότερα λείπει και από κάτι. Αναρτώ εδώ ένα βίντεο που βρήκα ως το πιο πλήρες.
Αν δεν παίζει το βίντεο, πατήστε εδώ.
Σημεία προσοχής στο βίντεο:
► 0:13 Το μέσον του σχοινιού τοποθετείται πάνω από τον αριστερό γοφό για αυτούς που χειρίζονται το ραπέλ ή την ασφάλιση του πρώτου σαν δεξιόχειρες, ή πάνω από τον δεξιό γοφό για τους αριστερόχειρες - αν θα κάνουν τους χειρισμούς ως αριστερόχειρες. Η τοποθέτηση αυτή στο πλάι γίνεται για να έχουμε ελεύθερη από κόμπους (όταν ολοκληρώσουμε το ελβετικό) την εμπρός περιοχή, είτε για να κλιπαριστεί καραμπίνερ είτε για να περάσουμε μια σταθερή θηλειά. - Προσοχή στο είδος της χρήσης μιας τέτοιας θηλειάς, γενικά αποφεύγουμε το κατευθείαν "σχοινί πάνω σε σχοινί", εννοώντας περιπτώσεις όπου το ένα σχοινί θα λειτουργεί συρόμενο πάνω στο άλλο, όπως ένα πριόνι, με ή χωρίς φορτίο.
► 0:37 Το πρώτο γύρισμα, δέσιμο, και σφίξιμο του σχοινιού γίνεται αμέσως πάνω από τα κόκκαλα της λεκάνης - Προσοχή, χαμηλότερα από τα οστά των πλευρών - ώστε να συγκρατεί τον χρήστη, κατά το δυνατόν, αν κατά λάθος ανατραπεί.
► 0:43 Οι δύο άκρες του σχοινιού περνιώνται πίσω πάντα παράλληλες, δεν διασταυρώνονται.
► 0:50 Οι τοπικές περιελίξεις του σχοινιού πίσω, μέ άξονα το σχοινί της μέσης, έχουν φορά περιέλιξης από πάνω προς τα κάτω, και προς το κέντρο δλδ προς τη σπονδυλική στήλη.
► 1:02 Το τελικό δέσιμο των άκρων μεταξύ τους γίνεται στο ίδιο πλευρό που τοποθετήσαμε το μέσο του σχοινιού, με σταυρόκομπο του οποίου τις ελεύθερες άκρες ασφαλίζουμε με απλό κόμπο.
Προσοχή. Σφίγγουμε το σχοινί πάνω μας, πριν από κάθε γύρισμα στη διάρκεια της κατασκευής. Κοινώς "παίρνουμε τα μπόσικα" όσο μπορούμε σφιχτά, όσο αυτό δεν μας δημιουργεί κάποιο πρόβλημα.
► 2:08 Ένας άλλος επίσης, πάντα, κάνει και αυτός την τελική επιθεώρηση των σχοινιών και των μηχανισμών που στήσαμε στο πεδίο ή επάνω μας.
Αρχική εξάσκηση στην εφαρμογή του ελβετικού καθίσματος
Η αρχική εξάσκηση χρειάζεται για να ελέγξει ο χρήστης κατά πόσο ο ίδιος δένει το ελβετικό σωστά και σφιχτά όσο πρέπει. Γενικά, η αρχική εξάσκηση χρειάζεται επίσης για να αποκτήσει κάποιος την πρώτη επαφή και εμπιστοσύνη στη χρήση ενός κομματιού εξοπλισμού.
Εδώ η μέθοδος είναι απλή. Κατασκευή κούνιας.
Προσοχή. Το περιγραφόμενο στήσιμο και η χρήση του θα γίνει αποκλειστικά με δική σας ευθύνη. Η περιγραφή του στησίματος και η χρήση του αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περίπτωση εξάσκησης και ουδεμία σχέση έχει με τον τρόπο ανάρτησης ή αγκύρωσης σε κανονική χρήση του ελβετικού καθίσματος.
Στήσιμο. Περνάμε ένα κατάλληλο ορειβατικό σχοινί σταθερού τύπου πάνω από ένα οριζόντιο κλαδί, ή από το οριζόντιο δοκάρι μιας κούνιας όπως αυτές στις παιδικές χαρές, που να μπορεί να αντέξει με ασφάλεια το βάρος μας αν θα κάναμε κούνια κανονικά, δηλαδή να μπορεί να αντέξει φορτίο πολλαπλάσιο του βάρους μας. Το ύψος από το έδαφος, του κλαδιού ή του δοκαριού, δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το ύψος μας.
Προσοχή. Προσέχουμε η επιφάνεια και οι ακμές του κλαδιού ή του δοκαριού να μην τραυματίζουν το σχοινί.
Προσοχή. Έχουμε μαζί μας και κάποιον άλλο για βοηθό.
- 1η φάση
[] Δένουμε τις δύο άκρες του σχοινιού που κρέμεται, μία στο δεξί πλευρό του ελβετικού και μία στο αριστερό, όπως ακριβώς είναι τα καθίσματα στις κούνιες.
[] Βάζουμε τον βοηθό να επιθεωρήσει και αυτός ότι κάναμε.
[] Μαζεύουμε τα πόδια και καθόμαστε σε ύψος το πολύ 70-80εκ από το έδαφος, για 1-2λ.
[] Κατεβαίνουμε.
- 2η φάση
[] Λύνουμε, από το ελβετικό, το σχοινί στο οποίο κρεμόμασταν.
[] Ελέγχουμε και διορθώνουμε το σφίξιμο του ελβετικού και την εφαρμογή του στο σώμα μας.
[] Δένουμε τη μία άκρη του σχοινιού στο καραμπίνερ, ή την περνάμε κατευθείαν στο ελβετικό στο σημείο που μπαίνει το καραμπίνερ, με θηλειά περαστό οχτάρι. Δένουμε στο κλαδί, ή στο δοκάρι της κούνιας, την άλλη άκρη του σχοινιού. Πάλι με σκοπό να καθίσουμε σε ύψος το πολύ 70-80εκ από το έδαφος.
[] Βάζουμε τον βοηθό να επιθεωρήσει ότι κάναμε.
[] Μαζεύουμε τα πόδια και καθόμαστε σε ύψος το πολύ 70-80εκ από το έδαφος, για μισό λεπτό.
- 3η φάση
[] Συνεχόμενα χωρίς να κατέβουμε ενημερώνουμε τον βοηθό, και αφού επιβεβαιώσει, γυρίζουμε ανάποδα. Το κεφάλι κάτω τα πόδια πάνω, όσο μας επιτρέπει η εγγύτητα με το έδαφος. Κρεμόμαστε έτσι για μισό λεπτό.
[] Επανερχόμαστε στην όρθια στάση και κατεβαίνουμε.
Προσοχή Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης του Ελβετικού Καθίσματος, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται συνολική γνώση των ασφαλιστικών προβλέψεων και των απαιτούμενων χειρισμών και τεχνικών για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, ανάρτησης, αναρρίχησης, καταρρίχησης.
___
Οι κόμποι του ορειβάτη