23 Μαι 2015 Ανανέωση Οκτώβριος 2019
Savvas Hiker
Πάντα με εφεδρικές μπαταρίες ακόμη και στις επαναφορτιζόμενες.
Να δέχεται μπαταρίες
τύπου που αγοράζονται παντού και εύκολα*. Αν είναι εσωτερικά επαναφορτιζόμενες, να υπάρχει και δυνατότητα να αντικαθίστανται με εφεδρικές.
Η πλάκα επαφής με το κεφάλι
πρέπει να είναι σκέτη χωρίς αφρώδη ή άλλα παρεμφερή υλικά.
Ο ιμάντας να
μπορεί να αφαιρείται και να πλένεται.
Το κουμπί ενεργοποίησης να μην
ανοίγει από τυχαία επαφή μέσα στο σακίδιο.
Να ρυθμίζεται η κατεύθυνση πάνω-κάτω.
Να έχει βάρος 70gr με τις μπαταρίες, το πολύ 100gr, εκτός από περιπτώσεις πολύ εξειδικευμένης χρήσης που φτάνουν μέχρι 300gr. Υπάρχουν θαυμάσιοι φακοί, ακόμη και μισού κιλού, αλλά εδώ μιλάμε για πράγματα που κουβαλιούνται από τον ίδιο τον χρήστη σε μεγάλες διαδρομές και εξορμήσεις. Υπόψη, μάλιστα, ότι ο φακός είναι από τα πράγματα που έχουμε πάντα μαζί μας, ανεξαρτήτως διαδρομής, εποχής, ώρας, ημέρας.
Οι καλές εταιρίες έχουν καταπληκτικούς φακούς στο εύρος 50gr-100gr με τις λειτουργίες και δυνατότητες που πρέπει.
Να έχει πιστοποίηση για τουλάχιστον 20μ απόσταση λειτουργικής δέσμης και τουλάχιστον 6ω-7ω διάρκεια στην πλήρη ένταση. Προσοχή, οι εταιρίες στις διαφημίσεις συνήθως αναφέρουν τη διάρκεια της μικρότερης έντασης, για αυτό πρέπει κανείς να διευκρινήσει ρωτώντας, ή ελέγχοντας τη σελίδα του κατασκευαστή, ή ελέγχοντας το εγχειρίδιο (τα εγχειρίδια ή "manuals" υπάρχουν και στο διαδίκτυο).
Όσον αφορά (1) το μέγεθος της πλήρους έντασης και (2) την απόσταση της λειτουργικής δέσμης, θέματα που δεν είναι οπωσδήποτε σε άμεση αντιστοιχία μεταξύ τους (ανάλογα την κατασκευή του φακού), να πούμε εμπειρικά ότι οι ασθενέστεροι φακοί είναι κατάλληλοι μόνο για περιορισμένους χώρους πχ στην κατασκήνωση, σε μια μικρή σπηλιά, ή για σηματοδοτημένες διαδρομές που έχουν και εμφανή χάραξη (συνεχώς εμφανή τη γραμμή του μονοπατιού). Αντίθετα σε μια διαδρομή χωρίς εμφανή χάραξη, και ακόμη περισσότερο χωρίς καλή σηματοδότηση (προσοχή, η σηματοδότηση ή μη της διαδρομής είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας στην επιλογή), χρειάζεται φακός με ένταση πάνω από τα 30-40 Lumen, απόσταση δέσμης πάνω από τα 25-30μ, και ταυτόχρονα, ικανοποιητικό εύρος (άνοιγμα δέσμης) για αντίληψη του περιβάλλοντος.
Εδώ μπαίνουμε στο επόμενο θέμα, τη σχέση μεταξύ έντασης του φακού και απόστασης της λειτουργικής δέσμης, την οποία σχέση εξετάζουμε ανάλογα τη δραστηριότητα για την οποία τον θέλουμε. Ένας φακός μπορεί να έχει μεγάλη ένταση (πολλά Lumen) αλλά να την αποδίδει σε μεγάλο άνοιγμα δέσμης, άρα σε μικρή απόσταση. Για παράδειγμα, σε ένα φακό για πεζοπορία δεν μας απασχολεί τόσο η απόσταση φωτισμού, εφόσον καλύπτει το ελάχιστο ζητούμενο ανάλογα τη διαδρομή, όσο το ότι θέλουμε μια σχετικά πιο ευρεία δέσμη για να έχουμε μια καλή αντίληψη και του περιβάλλοντα χώρου. Αντίθετα, πχ σε ένα φακό που θέλουμε κυρίως για τη βάση ή την κορυφή μιας ορθοπλαγιάς σε αναρρίχηση/καταρρίχηση, η ένταση πρέπει να αποδίδεται σε μεγαλύτερη απόσταση άρα συμβιβαζόμαστε με μια πιο στενή δέσμη. Υπόψη ότι υπάρχουν και φακοί με επιλογή εύρους δέσμης, με διάφορες μεθόδους, αλλά κοστίζουν, και ίσως έχουν υπολογίσιμο βάρος.
Κάθε χρήση έχει και το δικό της σκεπτικό στην επιλεγόμενη σχέση μεταξύ έντασης του φακού, ανοίγματος της δέσμης, και απόστασης φωτισμού: στην ορειβατική πεζοπορία, στην αναρρίχηση, στο ορεινό τρέξιμο, στο σκι, στη σπηλαιολογία, στη φαραγγοδιάσχιση, στη διάσωση, στην ποδηλασία.
Oι φακοί που κατασκευάζονται από εξειδικευμένες εταιρείες για τις δραστηριότητες που μας απασχολούν εδώ, πάντα συνοδεύονται από σαφή αναφορά για:
- την ένταση,
- τη διάρκεια στην πλήρη ένταση, τη διάρκεια στην ελάχιστη ένταση
- τη μέγιστη απόσταση φωτισμού,
- την ελάχιστη απόσταση φωτισμού,
- το εύρος ή το σχετικό εύρος της δέσμης, και
- το βάρος τους με τις μπαταρίες.
Το αστείο της υπόθεσης είναι πως αρκετοί από αυτούς τους φακούς, ενώ αποτελούν θαυμάσια εξελιγμένα και τυποποιημένα εργαλεία από κάθε άποψη (έχοντας μελετηθεί ακόμη και το μήκος κύματος του εκπεμπόμενου φωτός ή η διάθλαση στην εκπομπή), δεν είναι ιδιαίτερα ακριβότεροι από ορισμένους "άσχετους" φακούς γενικής χρήσης. Για αυτό, μην βιαστείτε να πάρετε ότι φακό κεφαλής βρείτε γενικά στο εμπόριο χωρίς πρώτα να ψάξετε ανάμεσα στους εξειδικευμένους.
Nα έχει δυνατότητα μείωσης της φωτεινής έντασης (λειτουργία dim). Τουλάχιστον τις μισές φορές που θα χρειαστεί ο φακός δεν είναι για αποστάσεις που απαιτείται πλήρης εκμετάλλευση της έντασης του. Η οικονομία που συνεπάγεται αυτή η μείωση, ανάλογα το μοντέλο, υπερ-10πλασιάζει τη ζωή των μπαταριών! Σημαντικό κριτήριο όχι για το κόστος αντικατάστασης αλλά για την αυτονομία μας στην υπαίθρια δραστηριότητα.
Επίσης, η δυνατότητα μείωσης της φωτεινής έντασης απαιτείται οπωσδήποτε για μικρούς χώρους, όπως στενά σπήλαια, διόδους, κλπ. Για αυτό ένας κατα τα άλλα πολύ δυνατός φακός, στον οποίο όμως δεν θα μπορεί να μειωθεί η ένταση φωτισμού τόσο όσο απαιτούν κάποιες φάσεις μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας, είναι ακατάλληλος.
Αν έχει δυνατότητα εναλλαγής σε κόκκινο φωτάκι ή χρώματος για ανάλογη σκοπιμότητα (πχ γαλαζοπράσινο), είναι ακόμη καλύτερα. Φωτίζεις πράγματα που είναι πολύ κοντά σου, πχ τον χάρτη, ή συζητάς με τους άλλους σε στάση ή διανυκτέρευση, ή φωτίζεις στο εσωτερικό της σκηνής, χωρίς να "στραβώνεσαι" και να χάνεις τη "νυχτερινή όραση" ή να ενοχλείς τον συγκάτοικο.
Οι καλές εταιρίες έχουν καταπληκτικούς φακούς στο εύρος 50gr-100gr με τις λειτουργίες και δυνατότητες που πρέπει.
Να έχει πιστοποίηση για τουλάχιστον 20μ απόσταση λειτουργικής δέσμης και τουλάχιστον 6ω-7ω διάρκεια στην πλήρη ένταση. Προσοχή, οι εταιρίες στις διαφημίσεις συνήθως αναφέρουν τη διάρκεια της μικρότερης έντασης, για αυτό πρέπει κανείς να διευκρινήσει ρωτώντας, ή ελέγχοντας τη σελίδα του κατασκευαστή, ή ελέγχοντας το εγχειρίδιο (τα εγχειρίδια ή "manuals" υπάρχουν και στο διαδίκτυο).
Εδώ μπαίνουμε στο επόμενο θέμα, τη σχέση μεταξύ έντασης του φακού και απόστασης της λειτουργικής δέσμης, την οποία σχέση εξετάζουμε ανάλογα τη δραστηριότητα για την οποία τον θέλουμε. Ένας φακός μπορεί να έχει μεγάλη ένταση (πολλά Lumen) αλλά να την αποδίδει σε μεγάλο άνοιγμα δέσμης, άρα σε μικρή απόσταση. Για παράδειγμα, σε ένα φακό για πεζοπορία δεν μας απασχολεί τόσο η απόσταση φωτισμού, εφόσον καλύπτει το ελάχιστο ζητούμενο ανάλογα τη διαδρομή, όσο το ότι θέλουμε μια σχετικά πιο ευρεία δέσμη για να έχουμε μια καλή αντίληψη και του περιβάλλοντα χώρου. Αντίθετα, πχ σε ένα φακό που θέλουμε κυρίως για τη βάση ή την κορυφή μιας ορθοπλαγιάς σε αναρρίχηση/καταρρίχηση, η ένταση πρέπει να αποδίδεται σε μεγαλύτερη απόσταση άρα συμβιβαζόμαστε με μια πιο στενή δέσμη. Υπόψη ότι υπάρχουν και φακοί με επιλογή εύρους δέσμης, με διάφορες μεθόδους, αλλά κοστίζουν, και ίσως έχουν υπολογίσιμο βάρος.
Oι φακοί που κατασκευάζονται από εξειδικευμένες εταιρείες για τις δραστηριότητες που μας απασχολούν εδώ, πάντα συνοδεύονται από σαφή αναφορά για:
- την ένταση,
- τη διάρκεια στην πλήρη ένταση, τη διάρκεια στην ελάχιστη ένταση
- τη μέγιστη απόσταση φωτισμού,
- την ελάχιστη απόσταση φωτισμού,
- το εύρος ή το σχετικό εύρος της δέσμης, και
- το βάρος τους με τις μπαταρίες.
Nα έχει δυνατότητα μείωσης της φωτεινής έντασης (λειτουργία dim). Τουλάχιστον τις μισές φορές που θα χρειαστεί ο φακός δεν είναι για αποστάσεις που απαιτείται πλήρης εκμετάλλευση της έντασης του. Η οικονομία που συνεπάγεται αυτή η μείωση, ανάλογα το μοντέλο, υπερ-10πλασιάζει τη ζωή των μπαταριών! Σημαντικό κριτήριο όχι για το κόστος αντικατάστασης αλλά για την αυτονομία μας στην υπαίθρια δραστηριότητα.
Επίσης, η δυνατότητα μείωσης της φωτεινής έντασης απαιτείται οπωσδήποτε για μικρούς χώρους, όπως στενά σπήλαια, διόδους, κλπ. Για αυτό ένας κατα τα άλλα πολύ δυνατός φακός, στον οποίο όμως δεν θα μπορεί να μειωθεί η ένταση φωτισμού τόσο όσο απαιτούν κάποιες φάσεις μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας, είναι ακατάλληλος.
Αν έχει δυνατότητα εναλλαγής σε κόκκινο φωτάκι ή χρώματος για ανάλογη σκοπιμότητα (πχ γαλαζοπράσινο), είναι ακόμη καλύτερα. Φωτίζεις πράγματα που είναι πολύ κοντά σου, πχ τον χάρτη, ή συζητάς με τους άλλους σε στάση ή διανυκτέρευση, ή φωτίζεις στο εσωτερικό της σκηνής, χωρίς να "στραβώνεσαι" και να χάνεις τη "νυχτερινή όραση" ή να ενοχλείς τον συγκάτοικο.
Αν έχει δυνατότητα strobe (να αναβοσβήνει συνεχώς) δεν είναι απαραίτητο, αλλά είναι μια ακόμη χρήσιμη λειτουργία αν και οι απόψεις ποικίλουν.
- Στη μεγάλη ένταση παρουσιάζει αισθητά μεγαλύτερο χρόνο ζωής της μπαταρίας, απ'ότι με τη συνεχή εκπομπή φωτός.
- Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αφημένος κάπου, για προσωρινή σηματοδότηση κατεύθυνσης ή προσοχής, ή για κατάδειξη ανάγκης. Το τελευταίο, μαζί με την αυξημένη διάρκεια μπαταρίας στη συγκεκριμένη λειτουργία, μπορεί να αποδειχτεί σωτήριο.
- Μπορεί να τοποθετηθεί πάνω μας στο δρόμο (προσοχή να μην τυφλώνονται οι οδηγοί) αλλά δεν έχω δοκιμάσει αυτή τη μέθοδο σαν πεζός. Έτσι ώστε το δικό μας φως που αναβοσβήνει είτε να ξεχωρίζει ανάμεσα σε διάφορα φώτα στον περιβάλλοντα χώρο, είτε να ξεχωρίζει δίπλα στα σταθερά φώτα διερχόμενων αυτοκινήτων. Το δεύτερο είναι ένα πρόβλημα που γνωρίζουν καλά οι οδηγοί μηχανών, όταν εκτίθενται σε προσπέραση τη νύχτα, γιατί πολλές φορές οι απέναντι οδηγοί (ή οι οδηγοί στην ίδια κατεύθυνση, όταν κοιτούν πίσω από τον πλαϊνό καθρέφτη) μπερδεύουν το φως της μηχανής που εκτελεί προσπέραση με τα φώτα των αυτοκινήτων πίσω ή δίπλα από τη μηχανή. Όσον αφορά τη χρήση από πεζούς στην άκρη του δρόμου, λέγεται οτι έτσι συνήθως οι οδηγοί ενστικτωδώς κόβουν ταχύτητα, αλλά υπάρχουν και πολλοί πεζοπόροι ή δρομείς που αντίθετα θεωρούν ότι το φως που αναβοσβήνει μπορεί να αποπροσανατολίσει κάποιον οδηγό και να πέσει επάνω τους. Επίσης, υπόψη, σε μερικές χώρες απαγορεύεται χρήση στο δρόμο φωτός που αναβοσβήνει (strobe light).
-----------------------------------------------------
Tips και τεχνικές
► Στην ομίχλη ή ακόμα περισσότερο μέσα σε σύννεφο, τη νύχτα, η πορεία σε μονοπάτι με φακό κεφαλής, ή με φακό στο χέρι, είναι αδύνατη γιατί το φως αντανακλάται στην ομίχλη ή στο νέφος, και στα αιωρούμενα σταγονίδια, μην μπορώντας να δούμε σχεδόν ούτε τα πόδια μας, στην κυριολεξία. Πολλές φορές ομάδες που συνάντησαν πυκνή ομίχλη ή σύννεφο, τη νύχτα σε μονοπάτι, σχεδόν ακινητοποιήθηκαν ή δεν έβρισκαν τις διακλαδώσεις.
Το μυστικό είναι να περάσουμε τον φακό κεφαλής στο ένα μας πόδι ακριβώς πάνω από το γόνατο, ή κάτω από αυτό και ψηλότερα από τη γάμπα, ανάλογα τι μας βολεύει στο συγκεκριμένο έδαφος, ή να τον κρατάμε αρκετά χαμηλά, ή να τον δέσουμε σε ένα μπατόν ή σε ένα ραβδί.
► Το ίδιο κόλπο, επίσης, είναι καλό τη νύχτα γενικά για πορείες σε ανώμαλα μονοπάτια.
Η θέση του φακού στο κεφάλι είναι πολύ βολική χρηστικά, αλλά λειτουργικά δεν βλέπουμε καλά τις σκιές των αντικειμένων γύρω μας. Έτσι, για παράδειγμα, στα δύσκολα μονοπάτια σκοντάφτουμε συχνά σε μικρά εμπόδια που δεν προεξέχουν πολύ από την επιφάνεια του εδάφους.
► Αν έχουμε μαζί μας κινητό τηλέφωνο με φακό φωτισμού, και, ο φακός κεφαλής δεν έχει ικανοποιητικό εύρος (άνοιγμα) δέσμης για τις απαιτήσεις μιας συγκεκριμένης διαδρομής, χρησιμοποιούμε τον φακό κεφαλής σαν φωτισμό σταθερής κατεύθυνσης, δλδ προς την κατεύθυνση που κοιτάμε, και κρατάμε το κινητό στο χέρι με αναμμένο τον φακό, για να έχουμε ευρύτερη αντίληψη του περιβάλλοντος προς τις άλλες κατευθύνσεις. Φυσικά, το τρικ αυτό αφορά περισσότερο μονοήμερες εξορμήσεις, όπου δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα η διάρκεια της μπαταρίας του κινητού.
► Με έναν φακό τη νύχτα μπορούμε να κάνουμε στοχευμένα σινιάλα, όπως κάνουμε και με έναν καθρέφτη. Ενδεικτικά, με στοχευμένο φακό έντασης στα 10 Lumen τραβάμε την προσοχή κάποιου περίπου στο 1 χλμ, όμως προσοχή, η αύξηση της απαιτούμενης έντασης ανάλογα την απόσταση είναι γεωμετρική.
-----------------------------------------------------
Στην αγορά
Συγκεντρωτικά, τι εξετάζουμε στην αγορά του φακού κεφαλής.
- Βάρος συνολικό με τις μπαταρίες, έως 70gr για απαιτητική πεζοπορία ή τρέξιμο, έως 100gr για πιο ειδικές χρήσεις, έως 300gr για πολύ ειδικές χρήσεις.
- Ένταση σε Lumen, και, δυνατότητα αυξομείωσης έντασης- Διάρκεια στην πλήρη ένταση, διάρκεια στην ελάχιστη ένταση
- Εύρος ή σχετικό εύρος (άνοιγμα) της δέσμης, σχετικό με τις ανάγκες της δραστηριότητας
- Μέγιστη απόσταση φωτισμού, έχοντας υπόψη τη δραστηριότητα για την οποία θέλουμε τον φακό
- Ελάχιστη απόσταση φωτισμού, ανάλογη με τις ανάγκες μικρών αποστάσεων φωτισμού στην υπόψη δραστηριότητα
- Επιλογή ερυθρού, ή ανάλογου φωτισμού, για χρήση σε πολύ κοντινές αποστάσεις (πχ διάβασμα, μαγείρεμα στη σκηνή) και πολύ στενούς χώρους (επηρεασμός νυχτερινής όρασης)
- Επιλογή strobe light (αν απασχολεί)
- Τιμή
- Τύπος μπαταριών, και ευκολία εύρεσης μπαταριών. Αν είναι εσωτερικά επαναφορτιζόμενες, να υπάρχει και δυνατότητα να αντικαθίστανται με εφεδρικές.
- Ρύθμιση της γωνίας κατεύθυνσης πάνω-κάτω
- Τύπος μπαταριών, και ευκολία εύρεσης μπαταριών. Αν είναι εσωτερικά επαναφορτιζόμενες, να υπάρχει και δυνατότητα να αντικαθίστανται με εφεδρικές.
- Ρύθμιση της γωνίας κατεύθυνσης πάνω-κάτω
- Δυνατότητα αποτροπής της κατά λάθος ενεργοποίησης του φακού στο σακίδιο
- Επίπεδο αδιαβροχότητας (αν απασχολεί)
- Δυνατότητα αφαίρεσης ή αντικατάστασης του ιμάντα
- Υλικά στο φακό, ή στον ιμάντα, που φθείρονται εύκολα
___
*Γνωστή
σούπερ-ουάου εταιρεία (από τις αγαπημένες μου) έχει φτιάξει ένα
αντίστοιχα σούπερ-ουάου φακό κεφαλής που όμως για ανταλλακτικές
μπαταρίες πρέπει να... ταξιδέψεις σε κεντρικά καταστήματα, και
αν τις βρεις. Ενώ τέτοια πράγματα πρέπει να τα βρίσκεις και στο τελευταίο χωριό που θα είναι κάπου κοντά στο δρομολόγιο σου, ιδίως στα πολυήμερα δρομολόγια.
Όμως, η καλή εταιρεία έχει ορίσει οτι αυτός ο φακός είναι σχεδιασμένος για καταστάσεις emergency, πχ μπορεί να αποθηκευτεί για 10 χρόνια χωρίς οι μπαταρίες να εμφανίσουν διαρροές. Για αυτό ο χρήστης πρέπει να επιλέγει αυτό που πρέπει για τη χρήση που θέλει. Το τέλειο για κάτι δεν είναι οπωσδήποτε καλό για κάτι άλλο.
Όμως, η καλή εταιρεία έχει ορίσει οτι αυτός ο φακός είναι σχεδιασμένος για καταστάσεις emergency, πχ μπορεί να αποθηκευτεί για 10 χρόνια χωρίς οι μπαταρίες να εμφανίσουν διαρροές. Για αυτό ο χρήστης πρέπει να επιλέγει αυτό που πρέπει για τη χρήση που θέλει. Το τέλειο για κάτι δεν είναι οπωσδήποτε καλό για κάτι άλλο.
