Η οδήγηση τον χειμώνα

Αποποίηση Ευθύνης

Το άρθρο αυτό είναι ενδεικτική παράθεση των απόψεων του συγγραφέα, και δεν πρέπει να θεωρείται συμβουλή ή οδηγία.
Για τα θέματα που αναφέρονται στο άρθρο, απαιτείται εκτεταμένη αναφορά και συνολική γνώση που παρέχεται από τους πιστοποιημένους φορείς. Ο συγγραφέας του άρθρου αποποιείται κάθε ευθύνη στην κατανόηση, πληρότητα και ακρίβεια του περιεχομένου, όπως επίσης κάθε ευθύνη για τραυματισμούς ή ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται αναγνώστες ή θεατές του περιεχομένου, ή εφαρμογών εξ αυτού.

23 Δεκ 2015     Ανανέωση Δεκέμβριος 2020 

Savvas Hiker

    Προτείνω μια πλήρη ανάγνωση του άρθρου.

Ευρετήριο:

    Η οδήγηση τον χειμώνα μπορεί να μας πάει σε όμορφα μέρη σαν τον παράδεισο, ή στον παράδεισο τον ίδιο. Το δεύτερο ίσως να μην είναι και το επιθυμητό, ακόμη.

    Μπορεί και να μας μπλέξει σε ενδιάμεσες καταστάσεις, με ταλαιπωρίες, έξοδα, τραγελαφικά απρόοπτα. Όμως, είτε για δουλειά, είτε για ορειβασία, είτε για εκείνον τον πολυπόθητο καφέ στην όμορφη βεράντα στο βουνό, είτε για την κατάβαση στην ηλιόλουστη πλαγιά της πίστας, μπαίνουμε στην περιπέτεια να οδηγήσουμε σε έντονα χειμερινές συνθήκες. 

    Λάσπες, χιόνια παρθένα, χιόνια συμπιεσμένα, χιόνια παγωμένα, πάγος κανονικός, μαύρος πάγος (black ice), ομίχλη, ομίχλη και χιονοκάλυψη, με άνεμο, χωρίς άνεμο, στον ίσκιο, στον ήλιο, τη νύχτα, με φεγγάρι ή χωρίς. Σε μποτιλιάρισμα ενώ η χιονόπτωση αρχίζει να μας εγκλωβίζει. Με οδηγούς στο δρόμο ακατάλληλους ή άπειρους ή φοβισμένους ή θρασείς, που θέτουν σε κίνδυνο την πορεία μας ή την επιστροφή μας. Με αυτοκίνητα γύρω μας χωρίς αντιολισθητικές αλυσίδες, ή με οδηγούς που δεν ξέρουν πως πότε, ή που να σταματήσουν για να τις βάλουν. Με ασυντήρητα αυτοκίνητα ή χωρίς σωστά λάστιχα, να γλιστρούν κατα πάνω μας. Με ντελαπαρισμένα φορτηγά να φράσουν το δρόμο, με διπλωμένες νταλίκες να σταματούν την κυκλοφορία για χιλιάδες αυτοκίνητα. Με υπηρεσίες βοήθειας, κρατικές ή ιδιωτικές, να αδυνατούν ή να μην προφταίνουν. Οι παραλλαγές, οι παγίδες, τα απρόοπτα, ελλοχεύουν σε κάθε στροφή, σε κάθε τοπίο, μπροστά μας και πίσω μας.

    Μετά από άπειρα χιλιόμετρα οδήγησης στην Ευρωπαϊκή και Αμερικανική ήπειρο, και αρκετά στην Ασιατική και την Αφρικανική, με συνηθέστερη αιτία διάφορες ορεινές εξορμήσεις, μάλλον ήρθε η στιγμή να γράψω δυό σημειώσεις για την οδήγηση σε έντονα χειμερινές συνθήκες. Η χειμερινή οδήγηση, πάνω από όλα, χρειάζεται εμπειρία. Μακρόχρονη εμπειρία. Αλλά η εμπειρία δεν έρχεται μόνη της, σίγουρα όταν αρχίσουμε να την αποκτάμε δεν την έχουμε ακόμη.

       Προϋπόθεση      

    Λέγοντας όλα αυτά, στο άρθρο εδώ, προϋποθέτουμε οτι καταρχήν το όχημα είναι σε καλή κατάσταση και σωστά συντηρημένο. 

•   Καταρχήν, λοιπόν, το όχημα πρέπει να έχει γεμάτο τεπόζιτο καυσίμων. Μην μπείτε ποτέ σε περιοχή που θα έχει τέτοιες συνθήκες, χωρίς "φουλαρισμένο" αυτοκίνητο από πριν.
•   Το όχημα δεν έχει φθαρμένα ελαστικά. Το ανάγλυφο στα πέλματα των ελαστικών πρέπει να έχει ένα ελάχιστο ικανοποιητικό βάθος. Αν δεν είμαστε σίγουροι, στα συνεργεία έχουν ειδικό εργαλείο χεριού και η μέτρηση μπορεί να γίνει σε μερικά δευτερόλεπτα ακόμη και στο δρόμο έξω απο το συνεργείο.
•   Τα πλαϊνά, τα πλευρά, των ελαστικών δεν έχουν εμφανείς φθορές και κοψίματα. 
•   Το όχημα φρενάρει ομοιόμορφα, έχει ίδια ελαστικά τουλάχιστον όσον αφορά τον ίδιο άξονα, και με ομοιόμορφες φθορές μεταξύ τους.
•   Τα ελαστικά έχουν τις πιέσεις που προτείνει ο κατασκευαστής του οχήματος ανάλογα τον άξονα, μπρος, πίσω, και σε ειδικά ελαστικά έχουμε επίσης υπόψην τις πιέσεις που προτείνει ο κατασκευαστής του ελαστικού.
•   Αμορτισέρ και ελατήρια είναι σε καλή κατάσταση.
•   Έχει ελεγχθεί το αντιψυκτικό υγρό του ψυγείου, και, στο δοχείο για τους καθαριστήρες. 
•   Έχει ελεγχθεί το λάδι του κινητήρα και των "κιβωτίων". 
•   Τα υγρά της μπαταρίας, η ίδια η μπαταρία, και η απόδοση της, είναι σε καλή κατάσταση. Το ίδιο και το δυναμό. 
•   Το καλοριφέρ αποδίδει σωστά, λειτουργεί το βεντιλατέρ, λειτουργεί σωστά ο επιλογέας κατανομής του θερμού αέρα, και λειτουργεί η είσοδος του εξωτερικού αέρα στο σαλόνι του αυτοκινήτου.
•   Λειτουργούν οι θερμαντικές αντιστάσεις ξεπαγώματος ή ξεθολώματος, πχ του πίσω παρμπρίζ, ή (σε μερικά αυτοκίνητα) των εξωτερικών καθρεφτών.
•   Είναι σωστά ρυθμισμένες, σε συνεργείο, οι δέσμες των προβολέων στις διάφορες "σκάλες", και λειτουργούν τα φώτα και τα φλας του οχήματος. Επίσης μετά τη σωστή ρύθμιση των προβολέων, θυμηθείτε ότι, η κατεύθυνση των προβολέων πάνω κάτω, σε πολλά αυτοκίνητα προσαρμόζεται από διακόπτη στη θέση του οδηγού ανάλογα το πρόσθετο βάρος στο αυτοκίνητο.

        Ομίχλη        

    Σε ορεινές συνθήκες, πολλές φορές η "ομίχλη" δεν είναι ομίχλη αλλά σύννεφο που έχει καλύψει την περιοχή που οδηγούμε, κάτι που στις περισσότερες περιπτώσεις μειώνει ακόμη περισσότερο την ορατότητα από ότι μια απλή ομίχλη. Στο άρθρο εδώ, με τον όρο "ομίχλη" αναφερόμαστε σε όλες τις ανάλογες συνθήκες μειωμένης ορατότητας.

    Στην οδήγηση με ομίχλη, δεν ξεπερνάμε σε καμμία περίπτωση το όριο ταχύτητας που καθορίζουν οι πινακίδες, όχι για νομικούς αλλά για πρακτικούς λόγους. Και μάλιστα, η άνετη αλλά και ασφαλέστερη οδήγηση σε αυτές τις συνθήκες είναι με μέγιστη ταχύτητα τα δύο τρίτα (2/3) του ορίου των πινακίδων. Ανάλογα την πυκνότητα της ομίχλης και ανάλογα τις αντανακλάσεις σε αυτήν.

    Σε ορεινούς δρόμους, στην άσφαλτο βοηθούν οι κίτρινες διαγραμμίσεις στα πλευρά της επιφάνειας του δρόμου, και είναι αυτές που προσπαθούμε να ακολουθούμε. Το ειδικό κίτρινο χρώμα που χρησιμοποιείται φαίνεται καλύτερα σε συνθήκες όπως της ομίχλης.

    Οι κίτρινες διαγραμμίσεις υπάρχουν και σε πεδινούς δρόμους, αν είναι σε περιοχές με συχνή παρουσία ομίχλης.

    Αν είμαστε σε δρόμο χωρίς κίτρινες διαγραμμίσεις, στην ομίχλη προτιμούμε να παρακολουθούμε τη μεσαία από τις λευκές διαγραμμίσεις, δηλαδή τη γραμμή κατά μήκος της μέσης της ασφάλτου.


    Αν εκτός από την ομίχλη, ταυτόχρονα, οδηγούμε σε χιονισμένο οδόστρωμα, μειώνουμε κι άλλο την ταχύτητα του οχήματος και παρατηρούμε συνεχώς για ειδικά σινιάλα, πινακίδες, ή χαρακτηριστικά στο περιβάλλον, διότι πλέον θα έχουμε και μειωμένη αντίληψη του χώρου και δεν θα έχουμε τη βοήθεια των γραμμών σήμανσης στο οδόστρωμα.
    Προσοχή κίνδυνος, σε μερικές περιπτώσεις χιονισμένου οδοστρώματος μαζί με ομίχλη, η αντίληψη του χώρου ακόμη και της κατεύθυνσης του δρόμου θα είναι ανύπαρκτη, και από εμάς και από τους άλλους οδηγούς.

Τα φώτα ομίχλης

    Αντίθετα από ότι νομίζουν πολλοί οδηγοί, δεν είναι για να "σχίζουν" μέσα από την ομίχλη, αλλά για να βλέπουμε καλύτερα χαμηλά και στα πλάγια.
    Δηλαδή τα σημεία του δρόμου που η ομίχλη επηρεάζει λιγότερο στην ορατότητα, και τα οποία για αυτό το λόγο, αποτελούν τα καλύτερα σημεία αναφοράς στην οδήγηση μας. 

    Οι προβολείς, οι κανονικοί στη "μεγάλη σκάλα" ή οι ενισχυμένοι (τα λεγόμενα και "καρφιά"), είναι εντελώς ακατάλληλοι για την ομίχλη. Φωτίζουν ψηλότερα και δυνατά, με αποτέλεσμα να αντανακλώνται στην ομίχλη και είτε μας τυφλώνουν είτε περιορίζουν την απόσταση στην οποία μπορούμε να δούμε μέσα από την ομίχλη.

    Όταν οδηγούμε στην ομίχλη, την ημέρα πάντα ανάβουμε τη "μεσαία σκάλα" των κανονικών προβολέων, είτε χρησιμοποιούμε επίσης φώτα ομίχλης είτε όχι. Τη νύχτα εφόσον έχουμε αναμμένους προβολείς ομίχλης, ανάβουμε και τη "μεσαία σκάλα" των κανονικών προβολέων ανάλογα πόσο μας βοηθούν στην ορατότητα και ανάλογα τις υφιστάμενες συνθήκες. 

    Όταν κάνουμε προσπέραση με ομίχλη, κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε όσο μπορούμε, πρέπει να υπολογίζουμε στο μισό την απόσταση στην οποία αντιλαμβανόμαστε τα αντικείμενα ή τα αντίθετα ερχόμενα αυτοκίνητα κλπ. Δηλαδή αν το αντίθετα ερχόμενο όχημα, ή ένας άνθρωπος στην άκρη του δρόμου, μας φαίνεται οτι είναι πχ στα 50μ, να θεωρούμε οτι είναι στα 25μ.

    Τα πίσω φώτα ομίχλης (κόκκινα) είναι για να μας βλέπουν ευκολότερα αυτοί που έρχονται πίσω μας, είτε όταν κινούμαστε είτε όταν είμαστε σταματημένοι.

       Αντιολισθητικός εξοπλισμός      

    Δεν οδηγούμε σε περιοχές όπου περιμένουμε να χρειαστούμε ειδικό εξοπλισμό, πχ αλυσίδες για τις κινητήριες ρόδες, αν δεν τον έχουμε ή δεν ξέρουμε πως και πότε τοποθετείται ή χρησιμοποιείται. Είναι χιλιάδες οι οδηγοί που έμαθαν με πολύ σκληρό τρόπο οτι δεν είναι ότι καλύτερο, και για τους ίδιους και για όλους τους άλλους στο δρόμο, το να ζητούν ακριβώς την ώρα της ανάγκης να μάθουν πως μπαίνουν οι αλυσίδες, που μπαίνουν, ή σε ποιο σημείο της διαδρομής πρέπει να αποφασίσουν ότι θα τις φορέσουν. 

    Όταν δεν έχετε χρησιμοποιήσει αυτόν τον εξοπλισμό, ή είναι παλιός, ή είστε γνώστες μεν αλλά είναι καινούργιος, ενημερωθείτε ανάλογα και κάντε 1-2 δοκιμαστικές τοποθετήσεις του σε προηγούμενο χρόνο, ελέγχοντας:
      -  Την κατάσταση στην οποία βρίσκεται
      -  Την καταλληλότητα του για το συγκεκριμένο όχημα
      -  Την ευχέρεια να τον τοποθετήσετε
      -  Τα εργαλεία και υλικά που ίσως χρειάζονται για την τοποθέτηση ή αφαίρεση του, όπως και αυτά που χρειάζονται σε συνθήκες ψύχους και περιορισμένου χώρου χειρισμών όπως θα είναι σε χιονισμένο περιβάλλον

    Ο ειδικός αντιολισθητικός εξοπλισμός μπορεί να είναι 
      (1)  αντιολισθητικές αλυσίδες, ή 
      (2)  ειδικά λάστιχα χιονιού, ή πάγου, ή 
      (3)  ειδικά λάστιχα με καρφιά.

Ειδικά λάστιχα με καρφιά

    Τα ειδικά λάστιχα με καρφιά χρησιμοποιούνται μόνο πάνω στην παγωμένη ή χιονισμένη επιφάνεια. Σε πολλές χώρες, μάλιστα, υπάρχει και νόμος που απαγορεύει τη χρήση τους σε γυμνό οδόστρωμα.

Ειδικό λάστιχο χιονιού

 

    Τα ειδικά λάστιχα χιονιού χρησιμοποιούνται σε χώρες ή περιοχές με συνθήκες τέτοιες όπου φέρονται στο όχημα όλη τη χειμερινή περίοδο. Δεν είναι τόσο κατάλληλα για χιόνια σε θερμότερα κλίματα, περισσότερο λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών όπως και της ποιότητας στη χιονισμένη επιφάνεια λόγω της συχνότερης εναλλαγής των θερμοκρασιών, αντίστοιχα το ίδιο ισχύει και για τα λάστιχα πάγου.

Ειδικό λάστιχο για πάγο

Αντιολισθητικές αλυσίδες τοποθετημένες

    Οι αντιολισθητικές αλυσίδες είναι κυρίως για το χιόνι. Παρόλαυτα, σε κάποιο βαθμό οι αλυσίδες βοηθούν σε όλες τις καταστάσεις.

    Οι αλυσίδες μπαίνουν στους κινητήριους τροχούς, και επιλέγονται ανάλογα το νούμερο του λάστιχου του τροχού.
    Όλες οι αλυσίδες συνοδεύονται από οδηγίες τοποθέτησης.

    Όταν βάζουμε αλυσίδες χρησιμοποιούμε γάντια, έστω και τα λεπτά χειρουργικά  (δεν έχει σημασία τι γάντια), για να μην κολλήσουν τα χέρια μας σε οτιδήποτε μεταλλικό λόγω του ψύχους. 

    Μετά τα πρώτα 300μ-500μ με αλυσίδες, σταματάμε για να τις επιθεωρήσουμε και να τις σφίξουμε καλύτερα, δηλ να "πάρουμε τα μπόσικα".

    Οδηγώντας με αλυσίδες στις ρόδες, δεν πρέπει να ξεπερνάμε 
      -  τα 35χλμ/ώρα ταχύτητα σε σχετικά μαλακή επιφάνεια, πχ χιονισμένη, και 
      -  τα 5χλμ/ώρα σε σκληρή επιφάνεια (πάγο, γυμνή άσφαλτο, τσιμέντο). Στη σκληρή επιφάνεια αποφεύγουμε να οδηγούμε με αλυσίδες για μεγάλα χρονικά διαστήματα και αποστάσεις.

    Επίσης, τα αυτοκίνητα που έχουν ιδιαίτερα χαμηλούς θόλους φτερών πρέπει να έχουν προσεγμένα επιλεγμένες, τοποθετημένες, και σφιγμένες αλυσίδες, και να μην ξεπερνούν τα 25χλμ/ώρα. Αρκετές περιπτώσεις τέτοιων αυτοκινήτων δεν μπορούν να φέρουν αλυσίδες.

    Σε μεγαλύτερες ταχύτητες, με αλυσίδες, είναι άμεσος ο κίνδυνος ολίσθησης και ξαφνικά ανεξέλεγκτης πορείας του οχήματος.
    Επίσης υπόψη, ανάλογα τις αλυσίδες και το δέσιμο τους, πάνω από μια ορισμένη ταχύτητα ή σε επι τόπου "σπινιάρισμα", οι αλυσίδες τείνουν να απομακρύνονται από το πέλμα του λάστιχου σε μεγαλύτερη ακτίνα περιστροφής, από ότι η ακτίνα της ρόδας, με αποτέλεσμα να χτυπούν στο φτερό ή άλλα τμήματα καταστρέφοντας ή και ξηλώνοντας τα ακόμη.

    Ο τύπος "αλυσίδων" που, δεν είναι αλυσίδες αλλά, είναι μια σειρά μεταλικών ή συνθετικών ελασμάτων, είτε συνδιασμός ελασμάτων και αλυσίδων, δεν είναι κατάλληλος είτε για μαλακό χιόνι είτε για "θερμά" χειμερινά περιβάλλοντα όπως τα δικά μας γύρω από τη Μεσόγειο. Κατα τη γνώμη μου, δεν είναι κατάλληλος για οπουδήποτε.

    Στην τοποθέτηση των αλυσίδων προσέχουμε να μη μας ξεφύγει η αλυσίδα της εξωτερικής περιφέρειας, όσο ακόμη αυτή δεν έχει κλειστεί, και πέσει πίσω από τον τροχό, στον άξονα. Αυτό αν συμβεί στις συνθήκες που συνήθως τοποθετούμε τις αντιολισθητικές αλυσίδες, περιορισμένοι χώροι χειρισμών, χιόνι κάτω από το αυτοκίνητο, ψύχος, άλλοι παράγοντες, θα είναι μια δύσκολη περίπτωση. Για αυτό κουμπώνουμε πρώτη την εξωτερική περιφέρεια της αλυσίδας.

   Στην αφαίρεση των αλυσίδων, ανοίγουμε/ξεκουμπώνουμε πρώτα την εσωτερική περιφέρεια. 
   Πολλές σύγχρονες αλυσίδες, λόγω των παραπάνω θεμάτων, έχουν μόνιμα κλειστή την εξωτερική περιφέρεια και η τοποθέτηση τους γίνεται μόνο κουμπώνοντας ξεκουμπώνοντας την εσωτερική περιφέρεια. "Εσωτερική" εννοούμε το τμήμα εκείνο που πάει στην αντίστοιχα εσωτερική πλευρά της ρόδας.


    Η οδήγηση σε πάγο με αλυσίδες, ή ακόμη και με ειδικά λάστιχα, δεν παρέχει ασφάλεια. Ακόμη περισσότερο αν ο πάγος είναι επάνω σε άσφαλτο.

    Στη διάρκεια της οδήγησης σε πάγο ή σε επιφάνεια διαφόρων ποιοτήτων παγώματος, πχ συμπιεσμένο χιόνι, τα κρίσιμα σημεία όπου το όχημα όταν κινείται μπορεί να εκδηλώσει ανεξέλεγκτη συμπεριφορά, είτε με αλυσίδες είτε χωρίς αλυσίδες, είναι:
       1  - Απότομο ή κανονικό φρενάρισμα (κανονικό για στεγνό δρόμο)
       2  - Απότομη έλξη στο χειρόφρενο
       3  - Απότομη πίεση στο πεντάλ του γκαζιού
       4  - Απότομη άφεση του πεντάλ του γκαζιού
       5  - Απότομη στροφή του τιμονιού, έστω και λίγο
       6  - Το εσωτερικό των στροφών του δρόμου, και περισσότερο το εσωτερικό στις έντονες στροφές όπως οι "φουρκέτες"
       7  - Μακριές ανηφορικές ή κατηφορικές ευθείες
       8  - Χαρακτηριστικές μαύρες περιοχές στο οδόστρωμα, που είναι πάγος, ή περιοχές με ελαφρώς γκρί συμπιεσμένο χιόνι
       9  - Διπλανά σημεία του δρόμου με διαφορετικό συντελεστή τριβής μεταξύ τους. Πχ το ένα λάστιχο να πατάει σε ολισθηρό σημείο και το άλλο σε στεγνό ή λιγότερο ολισθηρό.
      10  - Λάστιχα με διαφορετικό σχέδιο πέλματος στον ίδιο άξονα, ή διαφορετική φθορά μεταξύ τους
      11  - Σε ταχύτητες μεγαλύτερες από 4χλμ/ώρα σε λείο πάγο (υαλόπαγος) με αλυσίδες, και από 30-35χλμ/ώρα σε χιόνι με αλυσίδες.

    Η οδήγηση οχήματος 4x4 σε παγωμένη επιφάνεια ή δρόμο χωρίς αλυσίδες, δεν είναι ασφαλής ακόμη και όταν έχουν εμπλακεί όλα τα διαφορικά. Αν δεν γίνεται αλλιώς, πρέπει το όχημα να έχει τουλάχιστον δυνατότητα επιλογής χαμηλών σχέσεων (τα "αργά" που λέμε), αλλά υπόψη και πάλι, ούτε τότε είναι ιδιαίτερα ασφαλές.

    Κρίσιμη ερώτηση 1
    Ποιο βάθος χιονιού (ή λάσπης) είναι εντελώς απαγορευτικά για διέλευση ενός οχήματος;
    Απάντηση.  (1) Όταν το βάθος είναι τέτοιο που ακουμπούν κάτω είτε τα διαφορικά είτε η κοιλιά του οχήματος.  (2) Ακόμη περισσότερο αν το όχημα ακουμπώντας στην επιφάνεια του χιονιού, οι ερπύστριες ή οι κινητήριοι τροχοί του στη μέγιστη έκταση των αναρτήσεων ("κρέμασμα") δεν φτάνουν τόσο βαθιά όσο να ακουμπούν σε στέρεο υπόστρωμα ή έδαφος.

    Στην περίπτωση αυτή, ακόμη και τα ειδικά οχήματα δεν μπορούν να προχωρήσουν. Τα ειδικά οχήματα βασίζονται σε μεγάλες επιφάνειες επαφής, σε τροχούς ή ερπύστριες, και σε πέλματα αυξημένης πρόσφυσης ώστε να "επιπλέουν" και να προωθούνται στο χιόνι ή τη λάσπη. Ακόμη και αυτά λοιπόν, αν ακουμπήσουν την "κοιλιά" στην επιφάνεια, ενώ οι τροχοί τους δεν φτάνουν ώστε να ακουμπήσουν σε συνεκτικό στρώμα, ακινητοποιούνται.

    Κρίσιμη ερώτηση 2
    Ποιο βάθος λακούβας, σε πάγο ή συμπιεσμένο χιόνι, εγκλωβίζει τους τροχούς και ακινητοποιεί το όχημα;
    Απάντηση.  Όταν το βάθος της λακούβας, σε πάγο ή συμπιεσμένο χιόνι, είναι μεγαλύτερο από το μισό της ακτίνας περιστροφής του τροχού (ή μεγαλύτερο από το 1/4 του ύψους του τροχού). 
    -  Η συνηθισμένη περίπτωση συμβαίνει σε εκκίνηση από στάση, όταν αρχικά οι τροχοί "σπινιάρουν" επί τόπου, ο οδηγός επιμένει, και έτσι δημιουργείται ένας λάκος κάτω από κάθε κινητήριο τροχό. Η περίπτωση αυτή είναι και η πιο δύσκολη. Μια λύση είναι η ετοιμότητα του οδηγού, σταματώντας έγκαιρα και βελτιώνοντας με κάποιο τρόπο την πρόσφυση των τροχών -άλλη κατεύθυνση του τιμονιού, τα πατάκια του οχήματος κάτω από τις ρόδες, κλαδιά, χώμα ή αλάτι, χαλίκια- έτσι αποφεύγοντας την άσκοπη περιστροφή των τροχών στο ίδιο σημείο και την αύξηση του βάθους.
    - Η άλλη περίπτωση ακινητοποίησης του οχήματος με εγκλωβισμό των τροχών είναι η διέλευση από υπάρχοντες λάκους με πολύ μικρή ταχύτητα (<5χλμ/ω) η οποία συχνά είναι υποχρεωτική λόγω των συνθηκών, ή χειρότερα, η διέλευση από χαντάκια με μικρή ταχύτητα όπου εγκλωβίζονται ταυτόχρονα περισσότεροι από ένας τροχοί. Η προληπτική αύξηση της ταχύτητας, στη διέλευση τέτοιων σημείων, χρειάζεται εκτίμηση και εκτέλεση με κάποια εμπειρία. Αλλιώς, με το συνδιασμό των συγκεκριμένων συνθηκών στο σημείο, η αύξηση της ταχύτητας μπορεί να εκτρέψει το όχημα εκτός οδού ή και να το ανατρέψει.
    - Τα οχήματα 4x4, με λάστιχα για άσφαλτο, έχουν ίδιες αδυναμίες εγκλωβισμού τροχών όπως τα απλά αυτοκίνητα πόλης, με τη μόνη διαφορά να είναι στο μέγεθος των τροχών (τα πρώτα έχουν μεγαλύτερους) άρα μεγαλύτερη ακτίνα τροχού.

    Τα οχήματα με αντιολισθητικές αλυσίδες ή "τρακτερωτά" λάστιχα κινδυνεύουν λιγότερο από εγκλωβισμούς τροχών.
    Η τοποθέτηση εκ των υστέρων αλυσίδων ή ειδικών ελαστικών σε τροχούς που βρίσκονται σε λακούβα ή σε χαντάκι, λόγω και των άλλων συνθηκών, θα είναι εξαιρετικά δύσκολη με τα συνήθη μέσα που διαθέτει ένας οδηγός.

      Βοηθητικά υλικά      

    Εκτός από τις αλυσίδες (βλέπε σχετική ενότητα), είναι καλό όταν περιμένουμε να βρεθούμε σε περιβάλλον δυσμενών χειμερινών συνθηκών να έχουμε μαζί μας τα εξής:


      []   Το είπαμε στην ενότητα "Προετοιμασία αυτοκινήτου - Προϋπόθεση", θα το ξαναπούμε και εδώ: το όχημα πρέπει να έχει γεμάτο τεπόζιτο καυσίμων. Μην μπείτε ποτέ σε περιοχή με τέτοιες συνθήκες, χωρίς "φουλαρισμένο" αυτοκίνητο. Αποφύγετε σκέψεις τύπου "δεν προλαβαίνω τώρα, θα βάλω βενζίνη στο πρώτο χωριό" και άλλα παρόμοια. Αν στην πορεία το καύσιμο πλησιάσει στο μισό, όπου μπορέσετε ξαναγεμίστε το συντομότερο. 
    Οι (πολύ) πιθανές περιπτώσεις μιας μεγάλης κατανάλωσης καυσίμου -σε αυτές τις συνθήκες- είναι μυριάδες. Για παράδειγμα, μποτιλιαρίσματα που θα σας εγκλωβίσουν σε απρόσμενα μέρη χωρίς δυνατότητα ελιγμών, με ταυτόχρονη χιονόπτωση που επιδεινώνεται όσο περιμένετε, αποκλεισμοί δρόμων από περιστατικά που συνέβησαν μπροστά ή πίσω ή και στις δύο κατευθύνσεις, μέχρι και αυτό που σκεφτήκατε πρώτο, το να χρειάζεστε καύσιμο για να ζεσταθείτε σε έναν εγκλωβισμό, ο οποίος μπορεί να εξελιχθεί και σε αναγκαστική διανυκτέρευση στο αυτοκίνητο. Ο συνδιασμός των δυσμενών συνθηκών, σε μια χειμωνιάτικη οδήγηση, περιλαμβάνει και το ότι οι ημέρες είναι μικρές και νυχτώνει γρήγορα, οι δε νύχτες είναι μεγάλες.


      []   Νερό. Στο αυτοκίνητο βάλαμε καύσιμα, αντιψυκτικά, λάδια, ξύδια, αλλά σε τέτοιες συνθήκες χρειαζόμαστε και ένα ακόμη υγρό, για τους ανθρώπους αυτή τη φορά, νερό. Αρκετό νερό, όχι απλώς ένα μπουκαλάκι των 500ml.


      []   Υποτίθεται ότι, έτσι και αλλιώς, αφού πρόκειται να οδηγήσουμε σε τέτοιο περιβάλλον, έχουμε ήδη αυτά τα πράγματα μαζί μας, αλλά ας τα αναφέρουμε. Γυαλιά για τον ήλιο και αντιηλιακή κρέμα, τα οποία σε χιονοσκεπές περιβάλλον υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μας χρειαστούν ακόμη και με συννεφιά, χειμωνιάτικα γάντια, σκουφί, αδιάβροχο αντιανεμικό ή μπουφάν, και κατάλληλα παπούτσια. Τα οποία οπωσδήποτε θα χρειαστούν στην περίπτωση που αναγκαστούμε να κάνουμε οτιδήποτε σε φάση ανάγκης έξω ή γύρω από το αυτοκίνητο, ή μέσα σε αυτό αν ακινητοποιηθεί. Πολλοί, ρίχνουν και 1-2 κουβέρτες στο πορτ-μπαγκάζ να υπάρχουν για κάθε ενδεχόμενο.


      []   Φορτισμένο κινητό τηλέφωνο. Για τα σχετικά με επικοινωνία σε αυτές τις καταστάσεις, δείτε και την ενότητα "εγκλωβισμός του αυτοκινήτου". Επίσης, έχουμε ένα χαρτί με αριθμούς τηλεφώνων γνωστών προσώπων, ή υπηρεσιών, ασχέτως αν τα έχουμε ήδη καταχωρημένα στο κινητό ή όχι.


      []   Κουβέρτα ή υπνόσακο, για την περίπτωση που ακινητοποιηθεί το αυτοκίνητο με άγνωστες προοπτικές, και συνήθως θα είναι άγνωστες. Τα καύσιμα θα τελειώσουν σε κάποια φάση.


      []   Φαρμακείο έχετε ήδη στο αυτοκίνητο, ή είστε υποχρεωμένοι να έχετε. Κάνετε έναν έλεγχο για ότι χρειάζεται αντικατάσταση, και το κυριώτερο, σκεφτείτε τι ειδικά φάρμακα και αγωγές λαμβάνουν οι επιβάτες που θα έχετε. Κάντε τους μια υπενθύμιση από πριν, ή φροντίστε σχετικά αν θα υπάρχουν και άτομα με τέτοιες ανάγκες (πχ παιδιά).


      []   Γάντια για τις αλυσίδες, όπως και για διάφορους χειρισμούς σχετικούς με τους τροχούς. Οποιαδήποτε γάντια, αρκεί να είναι αρκετά λεπτά για να κάνουμε τον χειρισμό. Εγώ ρίχνω μέσα στο κουτί των αλυσίδων 2-3 ζευγάρια χειρουργικά γάντια μιας χρήσης. Δεν είναι για το κρύο, το οποίο σαφώς θα είναι ένα ακόμη πρόβλημα, αλλά για να μην κολλήσουν τα χέρια μας πάνω στο μέταλλο λόγω του ψύχους.

Πλαστική ξύστρα

      []   Πλαστική ξύστρα πάγου, έστω και αυτοσχέδια. Χρειάζεται για εξωτερικές επιφάνειες του αυτοκινήτου, φωτισμού (φώτα, φλας) ή ορατότητας (παρμπρίζ, τζάμια, καθρέφτες). Αν δεν προλαβαίνετε να προμηθευτείτε μια πριν φύγετε, κάνει και η ξύστρα που έχουν μερικά ψυγεία στον καταψύκτη, ή μια παλιά κασέτα ήχου, ή σαν τελευταία λύση, ένα πλαστικό φαράσι.


      []   Πλαστική σκούπα σχήματος "Τ", αρκεί και η κοινή του σπιτιού αυτή με τις κοντές τρίχες, αν έχει γερό στέλεχος (στυλιάρι). Όμως πρέπει να είναι καθαρή από ξένα σώματα για να μη χαράζει το χρώμα ή άλλα μέρη αν τη χρησιμοποιήσουμε (και) πάνω στο αυτοκίνητο. 
    Είναι πολύ χρήσιμη είτε για να σκουπίσουμε το χιόνι πάνω από το αυτοκίνητο, να κάνουμε το πρώτο καθάρισμα του παρμπριζ κλπ, είτε για να σπρώξουμε στην άκρη λίγο χιόνι ώστε να ξεπαρκάρουμε, είτε για να κάνουμε χώρο σε στοιβαγμένο χιόνι (όχι συμπιεσμένο) γύρω από τους τροχούς για να βάλουμε αλυσίδες ή ότι άλλο θέλουμε να κάνουμε.


      []   Φτυάρι. Στην εδώ περίπτωση, δεν χρειάζεται να είναι ειδικό για χιόνι, και είναι καλύτερα να είναι μεταλλικό και να έχει γερό στυλιάρι. Για περιπτώσεις ανάγκης είναι προτιμότερα τα πτυσσόμενα, με ανοιχτό μήκος περί τα 60-80εκ. Ενώ σε ένα κανονικό και συστηματικό φτυάρισμα χιονιού, λάσπης, ή χώματος, το φτυάρι όρθιο στο έδαφος πρέπει να φτάνει τουλάχιστον στο ύψος του στήθους αυτού που το χρησιμοποιεί. 
    Το φτυάρι στο αυτοκίνητο δεν χρειάζεται συχνά, είναι κυρίως για τις περιπτώσεις που το χιόνι έχει ύψος τουλάχιστον το ένα τέταρτο της οροφής του αυτοκινήτου, για να ανοίξουμε χώρο ώστε να ξεπαρκάρουμε με την προϋπόθεση ότι ο υπόλοιπος δρόμος είναι καθαρός, ή για να ανοίξουμε λίγο χώρο μπροστά-πίσω σε τροχούς εγκλωβισμένους σε λακούβα ώστε να βγούμε αναπτύσσοντας ταχύτητα, κλπ. Το φτυάρι σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμεύει και σε λάσπη ή χώμα. Επίσης, είναι χρήσιμο για να ρίξουμε αλάτι, ή χώμα, χαλίκια κλπ, όταν ολισθαίνουν οι ρόδες. Να εξομαλύνουμε κάποια σημεία, κλπ.
    Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις μικρότερου ύψους χιονιού γύρω από το αυτοκίνητο, ή περιπτώσεις λιγότερο συμπιεσμένου χιονιού, που είναι οι πιο συχνές σε μονοήμερες δραστηριότητες, η σκούπα (βλ πιο πάνω) είναι χρήσιμη πιο συχνά από το φτυάρι. 


      []   Τρίγωνο ασφαλείας είναι υποχρεωτικό να έχετε στο αυτοκίνητο, αλλά τώρα είναι μια από τις περιπτώσεις που πρέπει να φροντίσετε πιο "ζεστά" για αυτό. Είναι ακόμη καθαρό και επαρκώς αντανακλαστικό; Είναι σε κατάσταση να στηθεί στο δρόμο; Μπορεί να στέκεται χωρίς να το ρίχνει ή να το παρασύρει ένας δυνατός άνεμος, ή ο αέρας από μεγάλα διερχόμενα οχήματα; 
    Τοποθετείται σε τόση απόσταση μακριά από το ακινητοποιημένο όχημα, όση χρειάζονται τα διερχόμενα αυτοκίνητα να σταματήσουν αν χρειαστεί, με τις υπόψη συνθήκες στο οδόστρωμα και την ταχύτητα της κυκλοφορίας στο σημείο αυτό. Σαφώς, το θέμα της απόστασης είναι αρκετά θεωρητικό για πολλούς λόγους, κατάστασης του οδοστρώματος, φωτισμού και ομίχλης, κλπ, όμως ένα ακόμη θέμα είναι ότι καταρχήν πρέπει να πάτε μέχρι το σημείο εκείνο και να τοποθετήσετε το τρίγωνο. Δηλ μεσολαβεί ένας ενδιάμεσος αρκετός χρόνος πριν την τοποθέτηση όπου πολλά μπορούν να συμβούν στο δρόμο, είτε στο ακινητοποιημένο αυτοκίνητο είτε ακόμη και σε εσάς που πάτε να τοποθετήσετε το τρίγωνο, από τις επικρατούσες συνθήκες ή/και τα διερχόμενα αυτοκίνητα, τα οποία επίσης κινδυνεύουν από την ακινητοποίηση του δικού σας. Η τοποθέτηση του τριγώνου όπως και η ακινητοποίηση του αυτοκινήτου είναι μια κατάσταση ανάγκης που εγκυμονεί σημαντικά απρόοπτα, αλλά η τοποθέτηση είναι κάτι που πρέπει να γίνει οπωσδήποτε.


      []   Γρύλος σηκώματος του οχήματος. Αυτόν που έχουν τα περισσότερα αυτοκίνητα για αλλαγή ρόδας (αλλά δεν τον έχουν όλα). Χρειάζεται σπάνια αλλά είναι σωτήριος στην περίπτωση που η θέση του οχήματος, ο χώρος, η συσσώρευση του χιονιού κάτω από το όχημα, και άλλοι παράγοντες, κάνουν πολύ δύσκολη την τοποθέτηση των αλυσίδων με την κανονική διαδικασία. Αν φορτώνοντας το αυτοκίνητο για να φύγουμε, δεν μένει πολύς χώρος για να βγάλουμε τον γρύλο αν χρειαστεί, φροντίζουμε να τον βάλουμε προσωρινά σε κάποιο πιο εύκολα προσβάσιμο σημείο, αλλά επαρκώς στερεωμένον ώστε να μη μας χτυπήσει σε περίπτωση ατυχήματος. Δεν ξεχνάμε και τον μοχλό χειρισμού του γρύλου, αν δεν είναι ενσωματωμένος στον γρύλο.
Υπόψη:
          . Πριν την εφαρμογή του γρύλου ακινητοποιούμε το όχημα με όσους τρόπους μπορούμε (χειρόφρενο, ταχύτητα μέσα, εμπόδια).
          . Ο γρύλος εφαρμόζεται σε ειδικά σημεία στο όχημα.

          . Δεν χρειάζεται το όχημα να σηκωθεί πλήρως, όπως όταν αλλάζουμε λάστιχο. Τις περισσότερες φορές αρκεί απλώς να σηκωθεί μερικά εκατοστά το φτερό του αυτοκινήτου. 
          . Στις συνθήκες στις οποίες αναφερόμαστε χρειάζεται εμπειρία και προσοχή, τόσο για το σημείο που θα πατήσει ο γρύλος στο έδαφος όσο και στη γενικότερη εκτίμηση για τη θέση και κατάσταση του οχήματος στη διάρκεια του σηκώματος, πχ αν βρίσκεται σε στάθμευση υπό κλίση.

      []   Πυροσβεστήρας.  Είναι υποχρεωτικό να έχετε, πάντα, αλλά κάποιες φορές είναι παραμελημένος και ίσως με περασμένη ημερομηνία λήξης μέχρι το επόμενο ΚΤΕΟ. Η οδήγηση σε έντονα χειμερινές συνθήκες είναι μια από τις περιπτώσεις όπου αυξάνεται η πιθανότητα να χρειαστεί. Τον έχουμε συνήθως στο πορτ-μπαγκάζ, αλλά η βολικότερη θέση του είναι δεμένος κάπου μέσα στην καμπίνα, σε σημείο που μπορεί να τον φτάσει ο οδηγός. Είναι μια ευκαιρία, τώρα, να ελέγξουμε την παλαιότητα και την κατάσταση του, και να ξαναδιαβάσουμε τις οδηγίες χρήσης του, αυτές που είναι πάνω στη φιάλη. 

    Αν φορτώνοντας το αυτοκίνητο για να φύγουμε, δεν μένει ικανή πρόσβαση για να βγάλουμε τον πυροσβεστήρα αν χρειαστεί, φροντίζουμε να τον βάλουμε προσωρινά σε κάποιο πιο εύκολα προσβάσιμο σημείο, αλλά επαρκώς στερεωμένον ώστε να μη μας χτυπήσει σε περίπτωση ατυχήματος.

    Στην περίπτωση που χρειαστεί :

          . Καταρχήν σταματάμε άμεσα το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου, όχι κοντά σε εύφλεκτα αντικείμενα ή σημεία, όπως άλλα αυτοκίνητα, κουβάδες σκουπιδιών, ξύλα ή εύφλεκτα υλικά, προσόψεις σπιτιών, κλπ.

          . Σβήνουμε τον κινητήρα, βγάζουμε το κλειδί και το κρατάμε στο χέρι μας

          . Κοιτάμε την κατάσταση της κυκλοφορίας του δρόμου γύρω μας, και στέλνουμε τους επιβάτες μακρύτερα προς μια ασφαλή κατεύθυνση και απόσταση

          . Παίρνουμε τον πυροσβεστήρα, βάζουμε το κλειδί της μηχανής στην τσέπη μας, βγάζουμε τις ασφάλειες του πυροσβεστήρα, και είμαστε έτοιμοι να τον ενεργοποιήσουμε με το ένα μας χέρι

    Τα σημεία και οι περιπτώσεις εκδήλωσης φωτιάς σε ένα όχημα είναι πολλές. Οι συνηθέστερες κατα σειρά είναι στο χώρο του κινητήρα, δηλ κάτω από το καπό, ή στο ηλεκτρικό κύκλωμα, ή στη γραμμή παροχής του καυσίμου, ή στην καμπίνα πχ από κάποιο πεσμένο τσιγάρο ή σε ένα υπερχειλισμένο τασάκι. Ανάλογα προσαρμόζουμε τις παρακάτω ενέργειες :

          . με το ελεύθερο χέρι μας ανασηκώνουμε λίγο το καπάκι ή το κάλυμμα ή το αντικείμενο που σκεπάζει το σημείο εκδήλωσης της φωτιάς, πχ το καπό. Βάζουμε σε εκείνο το άνοιγμα το ακροφύσιο του πυροσβεστήρα, και πατάμε τη σκανδάλη με δύναμη για περίπου πέντε δευτερόλεπτα.

          . κάνουμε άμεσα μια πρώτη εκτίμηση του αποτελέσματος, και της καταλληλότερης κατεύθυνσης του πυροσβεστήρα, και πατάμε πάλι τη σκανδάλη αδειάζοντας το υπόλοιπο του πυροσβεστήρα

    Στη συνέχεια, αμέσως, και αν είναι δυνατόν, μοιράζουμε τις ενέργειες στους επιβάτες ώστε να γίνουν ταυτόχρονα :

          . Απομακρύνουμε τα τηλέφωνα, και τα αντικείμενα που θέλουμε από το αυτοκίνητο

          . Παίρνουμε το τρίγωνο ασφαλείας και το φαρμακείο

          . Απομακρυνόμαστε όλοι απο το αυτοκίνητο σε ασφαλή κατεύθυνση και απόσταση

          . Τοποθετούμε το τρίγωνο στο δρόμο (βλ πιο πάνω "τρίγωνο ασφαλείας")

          . Επικοινωνούμε με το 112, ή την πυροσβεστική

      []   Υπάρχουν και άλλα βοηθητικά υλικά, που ίσως χρειαστούν, αλλά αφορούν πιο εξειδικευμένες περιπτώσεις που δεν μπορούμε να τις αναπτύξουμε εδώ ή δεν αφορούν τη συνήθη εμπλοκή μιας οδήγησης στα χιόνια. Συνοπτικά, λοιπόν, να αναφέρουμε:  
          . Κάποιο φως για εργασίες και ελέγχους γύρω ή κάτω από το αυτοκίνητο τη νύχτα.
          . Φωσφοριζέ γιλέκο με αντανακλαστικές ταινίες, ή παντελόνι.
          . Τσάπα ή πατόφτυαρο, για παγωμένο ή πολύ συμπιεσμένο χιόνι.
          . Πλατύ ιμάντα φορτίων για έλξη στην περίπτωση που "κολλήσουμε" (προσοχή κίνδυνος, οτιδήποτε σχετικό με αυτό θέλει εξειδίκευση). Στην περίπτωση αυτή μας έλκει κάποιο άλλο αυτοκίνητο μόνο για το αρχικό ξεκόλλημα. Για ρυμούλκηση μεγαλύτερης απόστασης από το αρχικό ξεκόλλημα του αυτοκινήτου, χρειάζεται οπωσδήποτε κάποια σταθερή ξεύξη μεταξύ των δύο οχημάτων, πχ ράβδος ρυμούλκησης, ενώ ο ιμάντας ή οποιαδήποτε άλλη εύκαμπτη σύνδεση ειναι επικίνδυνη στη διαχείριση μεταξύ ρυμουλκούμενου και ρυμουλκού αυτοκινήτου.

          . Συνδιασμένο εργαλείο, για θραύση κρυστάλλων (προσοχή, να έχουν διαβαστεί έστω οι οδηγίες χρήσης) και για κοπή ζωνών ασφαλείας.

      Στάθμευση & Ξεπαρκάρισμα      

    Όταν σταθμεύουμε με σβηστό κινητήρα για πολλή ώρα, και συμβαίνει ήδη ή περιμένουμε χιονόπτωση ή βροχή με χαμηλή θερμοκρασία, σηκώνουμε τους καθαριστήρες των τζαμιών να μην είναι σε επαφή με το κρύσταλο.

    Με τους ίδιους παραπάνω παράγοντες, και επίσης αν έχουμε περάσει από νερό ή πολύ φρέσκο χιόνι και έχουν βραχεί τα φρένα μας, στη στάθμευση με τέτοιες συνθήκες δεν "δένουμε" το χειρόφρενο. Στις περιπτώσεις αυτές, λίγο πριν τη στάθμευση με το όχημα ακόμη εν κινήσει, πατάμε μερικές φορές απαλά το ποδόφρενο για να στεγνώσουν τα φρένα όσο είναι δυνατόν. 

    Στη συνέχεια, σταθμεύουμε σε θέση με σχετικά ήπια ή καθόλου κλίση, χωρίς χειρόφρενο, βάζοντας εμπόδια στους τροχούς, και τοποθετώντας την "όπισθεν" για όση ώρα το αυτοκίνητο θα είναι παρκαρισμένο.

    Για το ξεπαρκάρισμα, ταυτόχρονα με τα παρακάτω, δες τα "Βοηθητικά υλικά" και τη χρήση τους.

    Αν προσπαθώντας να φύγουμε από θέση πολύωρου παρκαρίσματος, το αυτοκίνητο μένει ακίνητο σαν να μην έχουμε "λύσει¨το χειρόφρενο, κάνουμε μια δοκιμή να κινηθούμε για περίπου μισό μέτρο με την όπισθεν. Αυτό ίσως επιλύσει το πρόβλημα (συμβαίνει περισσότερο σε φρένα που δεν έχουν δίσκους).


    Αν έχουν κολλήσει οι πόρτες και δεν μπορούμε να μπούμε, καταρχήν καθαρίζουμε περιμετρικά όλη τη χαραμάδα της πόρτας, γύρω-γύρω. Στη συνέχεια προσπαθούμε να την ανοίξουμε τραβώντας σταθερά με υπομονή, χωρίς μεγάλη δύναμη και απότομα τραβήγματα. Το μυστικό εδώ είναι το "σταθερά με υπομονή", όχι η "δύναμη".


    Δεν ξεπαγώνουμε τις κλειδαριές ή τους καθαριστήρες του παρμπρίζ ή τις πόρτες ή τα φρένα με ζεστό νερό. Αυτό, κανονικά, γίνεται με κάποια πηγή θερμού αέρα. 
Στην ανάγκη, ξεπαγώνουμε τις κλειδαριές φυσώντας αργά και παρατεταμένα το χνώτο μας από πολύ κοντά, βάζοντας ανάμεσα στα χείλη μας και την κλειδαριά κάτι μαλακό όπως ένα ύφασμα ή τα χέρια μας, για να μην κολλήσουν τα χείλη μας (στην κυριολεξία) στο παγωμένο μέταλλο. 


    Το εξωτερικό ξεπάγωμα του παρμπρίζ γίνεται ξύνοντας με κάτι πλαστικό που έχει κάποια ίσια ακμή (γραμμή γωνίας), ή την ειδική ξύστρα πάγου. Αν δεν έχετε ξύστρα αυτοκινήτου, κάνει και η απλή ξύστρα που έχουν μερικά ψυγεία στον καταψύκτη. Υπόψη ότι μεγάλα και λεπτά αντικείμενα, όπως πχ ένα πλαστικό φαράσι, δεν είναι τόσο αποδοτικά για αυτή τη χρήση, στην ανάγκη, πιάστε τα όχι από το χερούλι αλλά κοντά στη γραμμή επαφής τους με το τζάμι. Αφού ξύσετε μεθοδικά όλο το τζάμι, το πλήρες ξεπάγωμα θα γίνει από τον εσωτερικό θερμό αέρα. Ρυθμίζουμε τη σκάλα διανομής του καλοριφέρ ώστε να στέλνει θερμό αέρα στο παρμπρίζ, και ανάβουμε τις σχετικές αντιστάσεις - εννοείται με τον κινητήρα σε λειτουργία. 
    Ξύνουμε και τους εξωτερικούς καθρέπτες. 

 
    Ξύνουμε εξωτερικά και το πίσω παρμπρίζ και τα υπόλοιπα παράθυρα.  
    Αν δεν έχετε πλήρη και πανοραμική ορατότητα και από τα πλαϊνά παράθυρα θα εκπλαγείτε για το πόσο δύσκολη είναι η οδήγηση σε τέτοιες συνθήκες.
    Καθαρίζουμε όλα τα εξωτερικά φώτα, φλας, και προβολείς του αυτοκινήτου, με κάτι μαλακό, όπως ένα ύφασμα, βούρτσα, σκούπα, κλπ. Μέχρι όσο αυτό είναι δυνατό.

    Δεν ξεκινάμε την οδήγηση αν δεν έχουμε ξεπαγώσει, ξεθολώσει, καθαρίσει,  ελέγξει,
        (1)  όλα τα τζάμια και τα παρμπρίζ, 
        (2)  τους εξωτερικούς καθρέπτες, 
        (3)  τα φώτα του αυτοκινήτου, μπρος πίσω στα πλάγια στην οροφή, προβολείς, προβολείς ομίχλης, φλας, φώτα θέσης (πχ στα φορτηγά)
        (4)  τις εξωτερικές εισόδους φρέσκου αέρα στο χώρο επιβατών (συνήθως είναι οι εξωτερικές σχάρες κάτω από το παρπρίζ),
        (5)  την εισαγωγή αέρα στον κινητήρα (ανάλογα που είναι ο κινητήρας, συνήθως είναι η μπροστινή σχάρα πάνω από τον προφυλακτήρα),
        (6)  την έξοδο της εξάτμισης.

    Γενικά, αν δεν έχουμε επαρκείς γνώσεις, περπατάμε εξωτερικά γύρω από το αυτοκίνητο καθαρίζοντας και ελέγχοντας οτιδήποτε έχει σχέση με τζάμι, πλαστικό τζάμι, σχάρα, ή τρύπα.


    Αφού ενεργοποιήσουμε τον κινητήρα, όταν θολώνει το παρμπρίζ εσωτερικά ή όταν θέλουμε να ολοκληρώσουμε το ξεπάγωμα του ρυθμίζουμε τη σκάλα διανομής του καλοριφέρ ώστε αρχικά να διοχετεύει όλο τον θερμό αέρα μόνο στο παρμπρίζ. 
    Για το πίσω παρμπρίζ, ενεργοποιούμε την ειδική ηλεκτρική αντίσταση. Αν το όχημα έχει θερμαντικές λειτουργίες και για άλλα σημεία, πχ για τους εξωτερικούς καθρέπτες, τις ενεργοποιούμε και αυτές. 
    Πάντα, όμως, χρειάζεται να έχουμε κάνει πρώτα μόνοι μας τον αρχικό εξωτερικό καθαρισμό (το εξωτερικό ξεπάγωμα που είπαμε πιο πάνω). 

    Για το ξεπαρκάρισμα, στη συνέχεια δες τα σχετικά με τον "Εξοπλισμό και τη χρήση του".

      Οδηγώντας στη διάρκεια χιονόπτωσης      

    Αν διαπιστώσουμε οτι ο δρόμος μπροστά μας κλείνει σταδιακά όλο και περισσότερο, πρέπει να πάρουμε γρήγορα απόφαση και να κάνουμε αναστροφή ή όχι, εκτιμώντας αν θα ρισκάρουμε να πάμε προς το σύμπαν των πιθανά "αποκλεισμένων" ή το σύμπαν των "ελεύθερων".
     Προσοχή.  Τόσο (1) η έγκαιρη εκτίμηση, όσο και (2) η εκτέλεση αναστροφής, σε τέτοιες συνθήκες, είναι πρωτίστως θέμα εμπειρίας τόσο στην εκτίμηση όσο και στην εκτέλεση.

     Βλ και "Στάθμευση και ξεπαρκάρισμα".

    Αν εγκλωβιστούμε πχ από ισχυρή χιονόπτωση.

    Παρκάρουμε όσο μπορούμε πλησιέστερα στην άκρη του δρόμου, ή έξω από αυτόν αν είναι εφικτό και ασφαλές στις δεδομένες συνθήκες και στην ενδεχόμενη εξέλιξη τους.
    Προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε με κάποιον, δικό μας ή σχετική υπηρεσία. Ο αριθμός έκτακτης ανάγκης σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι το 112, στο οποίο καλούμε και από κινητό χωρίς κάρτα ή συμβόλαιο. Επιπλέον, ο χειριστής του 112 είναι σε θέση να εντοπίσει και να γνωρίζει τη θέση του κινητού μας τηλεφώνου, άρα τη δική μας. Υπόψη, η σοβαρότητα μιας κλήσης προς το 112 είναι αντίστοιχη με κλήσεις πχ προς το 100, το 166, κλπ.
    Υπόψη τα "Βοηθητικά υλικά" και η χρήση τους. 
    Όταν δουλεύουμε τον κινητήρα για να ζεσταθούμε ή για άλλους λόγους, στη διάρκεια χιονόπτωσης φροντίζουμε περιοδικά να ελέγχουμε αν είναι ελεύθερες από χιόνια 
      (1)  η εξάτμιση, 
      (2)  οι σχάρες εισαγωγής φρέσκου αέρα στο σαλόνι του αυτοκινήτου (αυτές είναι συνήθως, εξωτερικά, στο καπό κοντά στο παρμπρίζ ή αμέσως χαμηλότερα από τους καθαριστήρες), και 
      (3)  η σχάρα εισαγωγής αέρα στον κινητήρα (ανάλογα που είναι ο κινητήρας, συνήθως είναι η μπροστινή πάνω από τον προφυλακτήρα).
      (4)  αν το χιόνι φτάσει σε μεγάλο ύψος γύρω από το αυτοκίνητο, σηκώστε την κεραία του ραδιοφώνου, ή στερεώστε όρθιο ένα αντίστοιχο αντικείμενο πχ ένα γερό κλαδί, και σηματοδοτήστε το σημείο που βρίσκεστε με τον τρόπο που περιγράφεται πιο κάτω, στο τέλος της εδώ ενότητας.

    Απομακρυνόμαστε από το αυτοκίνητο όταν έχει εγλωβιστεί, μόνο όταν ξέρουμε ακριβώς που είμαστε, ξέρουμε ακριβώς που πάμε και πόσο απέχει αυτός ο προορισμός. 
    Για πεζοπορία με αυτές τις συνθήκες, λάβετε υπόψη:
  - Τον τριπλάσιο χρόνο από όσο θα κάνατε κανονικά
  - Την εξαπλάσια κόπωση και ταλαιπωρία συγκριτικά με την ίδια διαδρομή σε κανονικές συνθήκες
  - Τις συνθήκες φωτισμού στον χρόνο διαδρομής
  - Την κατάσταση κάθε ατόμου
  - Κατάλληλα ρούχα, και πόσιμο νερό
  - Δυνατότητες εξωτερικής επικοινωνίας, και βοήθειας, στο έδαφος της διαδρομής
  - Το δρομολόγιο ενδεχομένως θα έχει τέσσερα βασικά προβλήματα: δεν θα φαίνεται, δεν θα φαίνονται εμπόδια και παγίδες (αυξημένη πιθανότητα ολέθριου ή καθηλωτικού ατυχήματος), προβληματικός προσανατολισμός πορείας, και σημεία πολύ εκτεθειμένα στις τρέχουσες καιρικές συνθήκες
  - Ένα ακόμη θέμα είναι η δυσχέρεια στην πληροφόρηση λόγω των ίδιων δυσμενών συνθηκών, για την κατάσταση και τη διαθεσιμότητα του επιλεγμένου σημείου προορισμού.
  - Τέλος, πριν ξεκινήσετε, κάντε τέσσερα πράγματα.  
          (1)  Προσπαθήστε να επικοινωνήσετε με κάποιον, δικό σας ή σχετική υπηρεσία. Ο αριθμός έκτακτης ανάγκης σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι το 112 (βλέπε σχετικά και πιο πάνω, στην αρχή της εδώ ενότητας). 
          (2)  Αφήστε πάνω στο ταμπλό του αυτοκινήτου ένα χαρτί εμφανές και αναγνώσιμο από έξω, με: τρόπο επικοινωνίας μαζί σας, πόσοι είστε, ποιοι είστε, τι είστε (πχ στην παρέα υπάρχουν και παιδιά), που πάτε, από που θα πάτε, ποια ημερομηνία και ώρα φύγατε από το αυτοκίνητο, και ανάγκες όπως και ενδεχόμενα προβλήματα υγείας που ήδη αντιμετωπίζετε.
          (3)  Ερευνήστε το αυτοκίνητο και τα πράγματα σας, μην επαφίεστε μόνο σε ότι θυμάστε, και πάρτε μαζί σας ότι κρίνετε ότι μπορεί να σας χρειαστεί.
          (4)  Σηκώστε την κεραία του ραδιοφώνου, ή στερεώστε όρθιο ένα αντίστοιχο αντικείμενο πχ ένα γερό κλαδί, όπου θα κρεμάσετε σαν σημαία κάτι μικρό, έντονο στο χρώμα σε σχέση με το περιβάλλον, και ανθεκτικό στον αέρα. Πχ μια λωρίδα, για να μην παρουσιάζει μεγάλη αντίσταση στον άνεμο, από νάυλον σακούλα στο κατάλληλο χρώμα, ή μια κορδέλα, κλπ. Αυτή η σήμανση θα χρειαστεί σε πολλές περιπτώσεις. Η συνηθέστερη χρησιμότητα είναι να είναι ορατό το σημείο, όπου είναι θαμμένο το αυτοκίνητο, από τον χειριστή κάποιου εκχιονιστικού ή άλλη βοήθεια που μπορεί να περάσει από εκεί.  

      Ο μεγάλος κανόνας      

     Σαν οδηγοί, όσον αφορά οποιοδήποτε οδικό δίκτυο και την κατάσταση στους δρόμους, πρέπει να θυμόμαστε τον βασικότερο κανόνα όλων πριν μπλέξουμε σε έντονα χειμερινές συνθήκες οδήγησης:

Είναι σημαντικό το πόσο είμαστε εμείς ικανοί και προετοιμασμένοι, και άλλο τόσο σημαντικό είναι το τι θα γίνει από άλλους οδηγούς και από διάφορα μέσα μεταφοράς. Είτε προς εμάς, είτε στο δρόμο κάπου μπροστά μας, είτε κάπου πίσω μας αν πρόκειται να επιστρέψουμε.

___

    Χειμερινές σημειώσεις

βουνο, πεζοπορια, ορειβασια, αναρριχηση, διασωση, σπηλαιολογια, φαραγγοδιασχιση, ποδηλασια, ορεινο, τρεξιμο, πορεια, διαδρομη, μονοπατι, δρομος, χωματοδρομος, ασφαλτος, αυτοκινητο, οδηγηση, χειμωνας, εποχες, αλυσιδες, λαστιχα, απεγκλωβισμος, χιονι, ομιχλη, ομιχλης, παγος, χαλαζι, χιονονερο, ορατοτητα, προσπεραση, οδικη, βοηθεια, εξοπλισμος, ξεπαγωμα, παγωμενο, παγωμενος, παγωμενες, παγωνια, προσπεραση, ξεθολωμα, θολωμα, καλοριφερ, αυτοκινητου, φως, φωτα, χιονοπτωση, καιρο, προγνωση, προβλεψη, πορτα, καπο, πορτμπαγκαζ, κλειδαρια, γρυλος, σηκωμα, αλλαγη, τοποθετηση, χειροφρενο προετοιμασια, καυσιμο, αντυψυκτικο, αντιπαγωτικο, λαδι, πελμα, μπουλονια, παγου, χιονιου, παγολαστιχα, χιονολαστιχα, παρκαρισμα, ξεπαρκαρισμα, υαλοκαθαριστηρες, θερμανση, πως, αναγκη, τηλεφωνο