6 Νοε 2018
Savvas Hiker
...και οι πέρδικες στα πλάγια, συνεχίζει το δημοτικό τραγούδι. Εδώ θα πούμε για τους άλλους, τους κούκους σήμανσης, οι οποίοι και αυτοί κάτι λένε.
Ο κούκος σήμανσης, λοιπόν, είναι ένας μικρός σωρός από πέτρες που έχει το σχήμα πυραμίδας ή μικρής στήλης. Χρησιμεύει στη σήμανση ενός μονοπατιού, διακλάδωσης, κρίσιμου σημείου διέλευσης, ή απλώς στην κατάδειξη κάποιου σημείου.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμος σε μονοπάτια που δεν έχουν άλλη σήμανση, ή σε τμήματα που υπάρχει οπτική σύγχιση στην κατεύθυνση, ή σε μονοπάτια των οποίων είτε δεν φαίνεται η χάραξη στο έδαφος είτε το περιβάλλον δεν έχει κατάλληλα σημεία τοποθέτησης άλλων σημάτων πχ δέντρα ή βράχινες εξάρσεις. Όπως είναι πολλά μέρη στα αλπικά πεδία, στα οποία οι κούκοι έχουν την τιμητική τους, ή στα καμένα της Πάρνηθας.
Ο κούκος όσο λιγότερο μοιάζει με πυραμίδα, ή στήλη, τόσο λιγότερο τον εμπιστεύονται οι πεζοπόροι, γιατί ίσως είναι ένας τυχαίος σωρός από πέτρες ή ένας σωρός που δεν έχει σκοπό τη σήμανση.
Όταν ο κούκος είναι μια στήλη από πέτρες, αντί πυραμίδα, το μόνο πρόβλημα είναι ότι ίσως γίνει ασταθής και άρα μπορεί να διαλυθεί.
Άλλες φορές, πάλι, αρκεί μια χαρακτηριστική πέτρα τοποθετημένη πάνω σε ένα κορμό ή πάνω σε ένα βράχο, με τρόπο που η πέτρα να αποτελεί ένα εμφανές σημάδι ανθρώπινης ενέργειας.
Καθένας μας μπορεί να φτιάξει έναν κούκο, συνεισφέροντας έτσι στην κοινωνία του βουνού, αλλά οι κούκοι που φτιάχνουν έμπειροι πεζοπόροι είναι συνήθως μνημεία εύστοχης σήμανσης αλλά και κατασκευής.
Ακόμη, όποτε περνάω ξανά, θαυμάζω τους ίδιους κούκους αγνώστων πεζοπόρων που είναι τοποθετημένοι σε άψογα σημεία θέασης από απόσταση στο ελισσόμενο μονοπάτι, και στους οποίους το μάτι σου πέφτει αυτόματα επάνω τους. Ενώ τα σημεία αυτά στο έδαφος, πριν την τοποθέτηση του κούκου, ήταν δύσκολο να τα εντοπίσεις ως τα πλέον κατάλληλα. Ταυτόχρονα, αυτοί οι κούκοι, ενώ αποτελούνται από μερικές πέτρες μόνο, καταφέρνουν να σχηματίζουν μια ωραία πυραμίδα που αν και μικρή ξεχωρίζει πάνω στη διαδρομή και στο φόντο του περιβάλλοντος.
Πέρυσι παραδόξως στη δυτική Πάρνηθα,
περνώντας από ένα κούκο που από χρόνια μου έκανε εντύπωση η δεξιοτεχνία του, και στην κατασκευή και στην επιλογή του σημείου, τον βρήκαμε διαλυμένο. Αμέσως αρχίσαμε να τον ξαναστήνουμε με θρησκευτική ευλάβεια. Ευτυχώς οι πέτρες που τον αποτελούσαν πριν, ήταν πεσμένες πιο δίπλα. Αλλά και πάλι, δεν είμαι σίγουρος ότι πετύχαμε το αριστοτεχνικό σχήμα της προηγούμενης πυραμίδας με τις λιγοστές εκείνες πέτρες της αρχικής κατασκευής.
Δυστυχώς, οι κούκοι σήμανσης δεν επιζούν εύκολα σε πολυσύχναστες διαδρομές, πχ όπως είναι μερικές στην ανατολική και στη νότια Πάρνηθα. Όχι λόγω πλήθους αλλά λόγω ανομοιογένειας των περιστασιακών διερχόμενων, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν νοοτροπία ορειβατικής ή πεζοπορικής κοινωνίας.
Όταν ένας κούκος δεν βρίσκεται σε ευθύ τμήμα του μονοπατιού, αλλά σε ελισσόμενο, πρέπει να τοποθετείται στο εσωτερικό των στροφών (βλ την πρώτη φωτο στην αρχή του άρθρου), παρά την έτσι ενδεχόμενη μείωση της απόστασης παρατήρησης σε κάποιες περιπτώσεις. Αντίθετα, η τοποθέτηση στο εξωτερικό, οδηγεί τον πεζοπόρο σε ασυναίσθητη αναζήτηση του μονοπατιού εκτός της στροφής.
Ορατός, σε σήμανση διαδρομής, είναι ένας κούκος που:
(1) εντοπίζεται άμεσα, δηλαδή χωρίς ιδιαίτερη αναζήτηση στο τοπίο,
(2) από κάποιον που βρίσκεται επάνω στη διαδρομή,
(3) από απόσταση τουλάχιστον 15 μεγάλων βημάτων, και
(4) υποδηλώνει ξεκάθαρα, στο μάτι του "μυημένου", ότι έχει σκοπό τη σήμανση. Έστω και αν είναι μια μόνο πέτρα.
___
Σημειώσεις σήμανσης μονοπατιών - Τοποθέτηση