13 Mar 2022
Savvas Hiker 
Για μεγαλύτερη προβολή της φωτο, ή για εκτύπωση της, πατήστε εδώ
Σημειώσεις
- Αν ήδη υπάρχει φυσικό κατάλυμα, πχ ένα σπήλαιο, ή καταφύγιο ανάγκης, σε εύκολη απόσταση για τις δεδομένες συνθήκες και τις δυνατότητες, το επιλέγουμε κατά προτεραιότητα.
- Εκτός της "Χιονοσπηλιάς" (βλ. σχέδιο), για τις άλλες κατασκευές πρώτα επιλέγουμε το πιο απάνεμο σημείο στην περιοχή.
- Στην περίπτωση ορεινού περιβάλλοντος όταν δεν προϋπάρχουν σημεία καταφυγής, αλλά (1) θεωρείται οτι οι γνώσεις οι δυνάμεις και οι συνθήκες το επιτρέπουν, (2) είναι γνωστό το έδαφος της διαδρομής που θα πραγματοποιηθεί, (3) θα υπάρχει ορατότητα του εδάφους πορείας στη διάρκεια της συγκεκριμένης διαδρομής, και (4) συμφωνεί όλη η ομάδα ότι ισχύουν τα παραπάνω, τότε επιχειρείται πρώτα υψομετρική κατάβαση περί τα 500μ. Αυτό στα περισσότερα βουνά βελτιώνει κατακόρυφα τις συνθήκες, τις συνθήκες και την ποιότητα του καταλύματος που θα κατασκευαστεί, το χρόνο παραμονής σε αυτό, όπως και τις συνθήκες παροχής εξωτερικής βοήθειας, και ακόμη περισσότερο στα Ελληνικά βουνά και στα βουνά γύρω από τη Μεσόγειο γενικότερα.
- Η κατεύθυνση του Βορρά, ή η κατεύθυνση προέλευσης του ανέμου όταν εκτιμάται ότι γενικά θα είναι η ίδια, τοποθετείται πίσω από την κάλυψη - δηλ στην "πλάτη" της κατασκευής.
- Το σημείο κατασκευής πρέπει να αποφεύγει την ενδεχόμενη πορεία χιονοστιβάδων, κατολισθήσεων, υπερχειλίσεων. Υπόψη ότι ακόμη και ένα πυκνό δάσος με μεγάλα δέντρα δεν μπορεί να ανακόψει την πορεία μιας τέτοιας φυσικής καταστροφής, για αυτό γίνεται παρατήρηση μόνο της διαμόρφωσης και των στοιχείων του εδάφους.
- Το σημείο κατασκευής αποφεύγεται να είναι σε επίπεδη και οριζόντια έκταση, γιατί σε βροχή ή λιώσιμο χιονιού θα λιμνάσουν νερά. Δεν πρέπει να είναι στην προέκταση χαραδρών ή μικρών χαραδρώσεων (λούκια). Δεν πρέπει να είναι σε όχθες ρυακιών, ρεμάτων, ή ποταμών.
- Υλικά. Οδεύοντας προς το σημείο της κατασκευής, ή στη διάρκεια της αναζήτησης του κατάλληλου σημείου, σημειώνονται σημεία περιττωμάτων ή διαδρομές ζώων, και συλλέγεται ότι υλικό μπορεί να φανεί χρήσιμο ανάλογα τον τύπο της κατασκευής που θα γίνει, τον καιρό, και το περιβάλλον. Καύσιμη ύλη προσανάμματος (ξερά κλαδιά, ξερά χόρτα ή βρύα, φλούδες δέντρων, τρίχωμα ζώων, παλιά και στεγνά περιττώματα χορτοφάγων ζώων, σκουπίδια). Κοφτερές πέτρες ή μυτερά ξύλα αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία κοπής. Υλικά για μονωτικά στρώματα (καλάμια, θάμνους, κλαδιά, φυλλώματα). Υλικά για στέγη (καλάμια, κλαδιά με φυλλώματα). Υλικά για το στήσιμο της κατασκευής (κλωνάρια, φούρκες, κληματσίδες, βούρλα, και άλλα παρεμφερή). Είδη διατροφής (τσάγια, βολβούς, καρπούς), και ύπαρξη νερού.
- Έδαφος. Σε χιονοσκεπές περιβάλλον, το έδαφος του καταλύματος δεν γίνεται στο φυσικό έδαφος αλλά σε επιφάνεια από συμπιεσμένο χιόνι, ακόμη και αν πιο δίπλα θα στηθεί φωτιά. Πάνω στο χιόνι, ή πάνω στο έδαφος αν δεν έχει χιονίσει, τοποθετείται ένα μονωτικό στρώμα από διάφορα υλικά, όπως καλάμια, θάμνοι, κλαδιά με ή χωρίς φύλλα, αλλά στην περίπτωση χιονισμένου εδάφους ουδέποτε τοποθετούνται σκέτα φύλλα σε οποιοδήποτε πάχος στρώματος.
- Χιονομπλόκ. Για την κατασκευή χιονομπλόκ, με τα πόδια συμπιέζεται το χιόνι σε αρκετό βάθος, και μετά κόβονται πλάκες από το συμπιεσμένο χιόνι με πάχος τουλάχιστον 20εκ. Τα εργαλεία κοπής στην περίπτωση αυτή είναι πιολέ, πριόνια χιονιού-πάγου, ματσέτες, τσεκούρια, διάφορα επίπεδα πτύα (φτυάρια χιονιού, πτυοσκάπανα, πατόφτυαρα), σανίδες, γερά ίσια κλαδιά, κλπ. Αν δεν υπάρχουν εργαλεία αλλά υπάρχει σχοινί, πριν το πάτημα του χιονιού θάβεται σε ίσιες παράλληλες γραμμές σε απόσταση 40-50εκ μεταξύ τους, και σε βάθος 40-50εκ περίπου. Μετά τη συμπίεση, το χιόνι κόβεται με το σχοινί – τραβιέται προς τα πάνω αρχίζοντας από την άκρη ενώ ακολουθείται με το πόδι πιέζοντας από πάνω.
- Χιονόλακκος. Σε όλα τα δέντρα με φύλλωμα, σε πολύ χιονοσκεπές περιβάλλον, περισσότερο στα χαμηλού φυλλώματος και στα έλατα, δημιουργείται με φυσικό τρόπο ένας λάκκος περιμετρικά του κορμού, ή στη χειρότερη περίπτωση στην περιοχή αυτή υπάρχει κούφιο ή εύκολο χιόνι. Σε πολλά δέντρα αυτός ο λάκκος με μια επιπλέον διαμόρφωση γίνεται ένα καλό σημείο προσωρινής παραμονής και προφύλαξης, τα δε κλαδιά του δέντρου χρησιμεύουν για στήριξη οροφής, καθίσματος, κλπ. Σε μερικές περιπτώσεις, στο χείλος του λάκκου προς την πλευρά από την οποία έρχεται ο άνεμος πρέπει να φτιαχτεί ένα μικρό ανάχωμα χιονιού, ή/και, στο τμήμα αυτό του χείλους να καταλήγει κάποιο είδος κλίσης από κλαριά ή πρόχειρη στέγη, ώστε να ανακόπτεται ο άνεμος που σαρώνει την επιφάνεια της χιονισμένης πλαγιάς.
- Στη χιονοσπηλιά στο εσωτερικό πρέπει να συμπιεστεί και να σκαλιστεί ένα πατάρι για κάθισμα ή για ύπνο, ώστε ο χρήστης να είναι ψηλότερα από το εσωτερικό έδαφος. Το πατάρι στη χιονοσπηλιά γίνεται για ασφάλεια, αλλά και για άνεση. Το πατάρι στρώνεται με υλικά μόνωσης.
- Στέγη. Εκτός από τα συνήθη για την πρόχειρη κατασκευή στέγης, πχ πόντσο πάνω από κλαδιά, κλπ, μια καλή περίπτωση είναι και κλαδιά με φυλλώματα. Τα κλαδιά με τα φυλλώματα τοποθετούνται με κλίση όπως μια κεραμοσκεπή, αλλά με τα φύλλα να έχουν κατεύθυνση προς το έδαφος, και τοποθετούνται με το πλευρό το ένα κλαδί δίπλα στο άλλο, σχηματίζοντας μια οριζόντια σειρά. Με άλλα λόγια το κλαδί είναι ξαπλωμένο κάθετα στην οριζόντια σειρά και με το φύλλωμα του προς τα κάτω της κλίσης. Η πρώτη σειρά είναι η χαμηλότερη, ενώ κάθε επόμενη σειρά ψηλότερα πρέπει να επικαλύπτει τη χαμηλότερη - η καλύτερη επικάλυψη είναι τουλάχιστον στο μισό του μήκους του κλαδιού ή περισσότερο. Αυτό το είδος της στέγης έχει μεγαλύτερη επιτυχία όσο μεγαλύτερο είναι το τελικό πάχος της και όσο πιο συμπιεσμένα είναι τα υλικά αυτά μεταξύ τους, είτε από τη φυσική τους μορφή είτε με άλλο τρόπο - για παράδειγμα συμπίεση από πάνω ανα διαστήματα με κλαδιά χωρίς φύλλωμα τοποθετημένα οριζόντια και δεμένα σφτιχτά στα υλικά της στέγης ώστε να συμπιέζονται.
- Φωτιά. Όταν προετοιμάζεται ένα σημείο για το άναμμα φωτιάς κοντά στο κατάλυμα, λαμβάνεται υπόψη η απόσταση της φωτιάς από αυτό, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου, και το ύψος της φωτιάς, ώστε να μην ακουμπήσει στην άκρη της οροφής του καταλύματος ή στα τοιχώματα. Δίνεται κάθε προσοχή ώστε ο καπνός να μην έρχεται πάνω στους παρακαθήμενους ή στο εσωτερικό του καταλύματος. Δεν ανάβεται φωτιά στο εσωτερικό ενός πρόχειρου καταλύματος ανάγκης. Αποφεύγεται με κάθε τρόπο η φωτιά να δημιουργεί σπίθες, και δεν πρέπει να ρίχνονται υγρά επάνω της. Σε χειμερινό τοπίο, ίσως δεν είναι πιθανή η μετάδοση μιας φωτιάς στο περιβάλλον αλλά μπορεί να αναφλεγεί το κατάλυμα ή να καταστραφούν ή ακόμη και να αναφλεγούν τα υλικά, ρούχα, υπνόσακοι, κλπ. Τα σύγχρονα υλικά για χρήση ή για ένδυση στο ύπαιθρο, είναι τα περισσότερα εύλεκτα ή ευπαθή στη θερμότητα και τις σπίθες.
- Φωτιά. Αν απαιτείται μια μεγάλη φωτιά, είναι καλύτερο να γίνουν δύο ή περισσότερες μικρότερες. Ελέγχονται καλύτερα, θερμαίνουν καλύτερα, και θερμαίνουν από περισσότερες κατευθύνσεις.
- Φωτιά. Αν υπάρχουν πέτρες στο περιβάλλον, κυκλώνεται με μια κατασκευή από αυτές. Η κατασκευή στο πίσω της μέρος γίνεται ψηλότερη για να λειτουργεί και σαν ανακλαστήρας θερμότητας. Πίσω από τις πέτρες αν υπάρχουν, ή πίσω από τη φωτιά, τοποθετείται ο σωρός με τα εφεδρικά ξύλα που λειτουργεί επίσης σαν ανακλαστήρας αλλά και τα βοηθά να στεγνώνουν - ο σωρός φτιάχνεται σε διάταξη τοιχίου με τις τομές των ξύλων προς τη φωτιά. Η κατάλληλη πλαισίωση της φωτιάς, με τις πέτρες, το φράγμα με τον σωρό των εφεδρικών ξύλων από πίσω, και όλα τα παραπάνω στις σημειώσεις, εκτός από βελτίωση των συνθηκών και της ασφάλειας δίνουν καλύτερη συμπεριφορά της στον άνεμο, αντανάκλαση της θερμότητας προς το κατάλυμα, καλύτερη καύση, μεγαλύτερη οικονομία, και καλύτερη διαχείριση του καπνού.
- Ύπνος. Σε τέτοιου είδους καταλύματα ανάγκης, ή συγκροτήματα από τέτοια καταλύματα ανάγκης, μοιράζουμε μεταξύ μας το χρόνο ύπνου σε βάρδιες. Πολύ περισσότερο αν απαιτείται να υπάρχει αναμμένη φωτιά. Ο ύπνος σε βάρδιες δημιουργεί διάφορα προβλήματα σε ομάδες που δεν έχουν εμπειρία ή δομημένη συνοχή. Ο ύπνος σε συνθήκες ανάγκης είναι σε διάφορες ώρες, ημέρα και νύχτα, ενώ ταυτόχρονα δεν ξέρουμε ποτέ τι θα συμβεί σε αυτές τις συνθήκες. Η δε χειμωνιάτικη νύχτα είναι μεγάλη.
___